هنر رشتی دوزی: از خانه‌های اشراف تا میزهای مدرن – یورنا

به گزارش خبرنگار یورنا از منطقه گیلون، رشتی دوزی، از موزه های معتبر جهان تا خانه های اشراف قاجار، این هنر نمادی از زیبایی و اصالت گیلون است که همچنان توسط هنرمندان گیلون زنده نگه داشته شده است.

رشد دوزی، از اوج صادرات تا شهرت در موزه های جهان

در دوره صفویه ابریشم بافی و صادرات ابریشم گیلون به اروپا به اوج خود رسید و صنایع دستی مانند رشتی دوزی رونق گرفت. در زمان شاه عباس دوم، کریم خان زند و آقا محمد خان قاجار، شهر رشت به تجارت ابریشم معروف بود و کاروان های متعددی از هند، بخارا، ترکیه و سایر کشورها برای خرید و دریافت به این شهر می آمدند. ابریشم آنها را به بنادر دریای مدیترانه و خلیج فارس بردند

اما در اواخر دوران قاجار، انحطاط بازار ابریشم گیلون دامن دوزی رشت را نیز گرفت و کارخانه‌های بزرگ به کارگاه‌های خانگی تبدیل شدند و این صنعت دیگر در بازارهای عمومی دیده نمی‌شد و صنعتگران به استخدام اشراف درآمدند. به ارزش بالای ابریشم و تولید اقلام لوکس برای منازل مشغول بودند.

گلدوزی، میراث جهانی و موزه های معتبر

گلدوزی که زمانی یکی از اقلام صادراتی گیلان بود، اکنون در موزه های معتبر جهان و ایران مانند متروپولیتن نیویورک، موزه هنرهای تزیینی اصفهان، موزه قدس رضوی و موزه هنرهای تزئینی اصفهان دیده می شود. موزه آینه یزد و روشنایی

آثار استاد حسین رشتی هنرمند برجسته قاجار از جمله پرده های زیبای این هنر است که در این موزه ها نگهداری می شود.

گلدوزی، ابزار و مواد اولیه

برای خلق آثار رشتی دوزی از نخ های ابریشمی الوانی، قلاب مخصوص، روزنامه و کتری چوبی استفاده می شود. این هنر که در گذشته توسط مردان انجام می شد، امروزه بیشتر توسط زنان در خانه انجام می شود.

در گذشته پرده، لباس، کلاه، قالیچه و فرش از رشت تولید می شد. امروزه از این هنر در تولید رومیزی، کیف زنانه، لباس، زیور آلات و سایر وسایل تزئینی استفاده می شود.

دوز، ثبت ملی و بین المللی

رشتی دوزی در سال 1389 به عنوان میراث ناملموس ملی به ثبت رسید و در سال 1398 شهر رشت به عنوان شهر ملی رشتی دوزی معرفی شد. همچنین این هنر موفق به دریافت مهر معتبر یونسکو شد و مهر آن در سال های 1996 و 1402 چاپ شد.

دوزی رشت، چشم انداز آینده من

با توجه به توانمندی های بالای شهر رشت و نیاز به پویایی بیشتر، توسعه پایدار و اشتغال جمعیت در زمینه گلدوزی مستلزم ایجاد زیرساخت های مناسب، خلاقیت هنرمندان، شناخت نیازهای مشتریان و به روز رسانی است. از محصولات این اقدامات می تواند آینده روشنی را برای این هنر اصیل تضمین کند.