آقای خوشنویس در پنج سال حبس چه نوشت؟ – یورنا

در شلوغی خیابان شریعتی، یک سنگفرش با پوستر برجسته کوچی به چشم می خورد: رخ دوست.

به گزارش سرویس فرهنگی یورنا. قبل از رسیدن به کوچه فولادوند از چند مغازه دار آدرس موزه را پرسیدم. همه خیلی راحت آدرس میدن. جای تعجب دارد! گاهی موزه ها در شهر ما کمتر شناخته شده اند و ظاهرا فقط مردم آن ها آدرس آن ها را می دانند و به خاطر دارند. یکی از صاحبان مغازه های نزدیک بکهمیران می گوید: «باید کمی بالا بروید… البته من خودم تا به حال آنجا نرفته ام انگار در این کوچه خبری بود، حالا اگر بگویی اینجا خوب است، یک بار می روم موزه را ببینم.

ورودی از ابتدای کوچه دیده می شود و ساختمانی متفاوت را نشان می دهد. کافی است با دیدن کاشی های آبی آسمانی و فیروزه ای که نام موزه روی آن حک شده است به پایین در ورودی برسید و سرتان را بالا بیاورید. حیاط موزه به قدری زیبا و دل نشین است که احتمالا هنگام پیاده روی دچار ضعف می شوید. حیاط تمیز، ساختمان آجری، شاخ و برگ که سقف حیاط شد، سایه و نور بازی.

در همین لحظه مردی با لباس نظامی جلو می آید و سلام می کند.

_آقا چقدر این میدان زیباست.

این هنر و سلیقه بچه های خدمت اینجاست. اهل گل و گیاه. قبلا اینطور نبود. اما طبق سلیقه خود شاخه ها را با سیم معمولی به سمت بالا هدایت می کردند. آنها همین کار را با پاسیو آن طرف انجام خواهند داد. حالا سیم ها را بکشید.

اما این فقط در مورد آن تاج درخت نیست. همه ظروف مرتب و مراقبت شده است. در میان آنها یک برگ خشک نیست. کف تمیز است و به نظر می رسد که فقط امروز شسته شده است. خیابان های تهران به قدری کثیف و نامرتب است که منظره یک خانه قدیمی تمیز بیش از آنچه باید نمایان است.

این یک خانه قدیمی است. متعلق به سید غلامرضا فودلاوند است که در سال 1281 در لرستان به دنیا آمد. پدرش از مالکان لرستان و نماینده دوره هفتم مجلس شورای ملی بود. خود غلامرضا فولادوند در مجلس شورای ملی پانزدهم و شانزدهم نماینده داشت و پس از دوره نمایندگی به قوه قضائیه رفت و مشاور شورای عالی کشور شد. مناصب اداری بسیاری را یکی پس از دیگری بر عهده داشت. او در سال 1969 در سن 88 سالگی درگذشت و اینجا خانه او بود.

حتی پس از مرگ وی مدتی اینجا رها شد اما در سال 1394 سازمان زیباسازی شهر تهران با هدف حفظ بناهای باستانی این بنا را در اختیار گرفت و سپس به موزه خوشنویسی ایران اختصاص داد. موزه ای دو طبقه که گنجینه ارزشمندی از آثار خوشنویسی در آن نگهداری می شود و هم اکنون نمایشگاه «رخ دوست» در آن برپاست.

میرزا محمدحسین سیفی قزوینی (1240-1315م.) معروف به عماد الکتاب از بزرگ ترین اساتید خط نستعلیق در دوران نهضت مشروطه بود که در طول زندگی هنری خود چندین اثر مهم نوشت.

· او هنر تایپوگرافی را در خدمت خوشنویسی قرار داد.

· در سال 1271 در خیابان نصیرخسرو مدرسه طراحی به نام «دارالکتوبه» تأسیس کرد.

· او نسخه ای از شاهنامه فردوسی را برای مظفرالدین شاه نوشت و به همین دلیل او را «ستون الکتاب» نامیدند.

· برای اولین بار کتابچه هایی با نام «رسم المشاق» ساخت تا همه بچه های ایران خوشنویسی کنند.

· او در طول زندگی خود به 4000 کودک خط و خوشنویسی آموزش داد. بسیاری از این شاگردان از اعیان و شاهزادگان بودند.

آمادال کتاب به مدت هفت سال معلم احمدشاه بود و در دوران پهلوی اول خطاط خصوصی دربار شد و نقش معلمی ولیعهد را بر عهده گرفت.

نقطه عطف مهمی نیز در زندگی آمادال کوتاب رخ داد: 5 سال اسارت. ماجرا از این قرار بود که آمادال کوتاب در سال 1294 به عضویت یک انجمن مخفی به نام کمیته مجازات درآمد که هدف آن نابودی حامیان متنفذ انگلیس در ایران بود. آمادال کتاب شب نامه را برای این انجمن نوشت. جامعه بر اثر خیانت یکی از اعضای آن فروپاشید و مسئولان اصلی جامعه دستگیر و اعدام شدند. عمادالکتاب به خاطر همین شبنما دستگیر و 5 سال زندانی شد.

در این نمایشگاه یادداشت های روزانه او از زندان و مشق های سیاهی که در زندان نوشته است را می بینید. حتی رویاهایش را هم نوشت.

آمدالکتاب دقیقاً در سال 1300 در سن 60 سالگی از زندان آزاد شد و نام او به عنوان یکی از بزرگترین استادان خط نستعلیق در دوران نهضت مشروطه برای همیشه باقی خواهد ماند.

خیابان شریعتی، نرسیده به طالقانی، کوچه فولادوند این روزها میزبان نمایشگاه «رخ دوست» با نمایش خط آمدال مکتب است که تا پایان آذرماه می توانید از آن بازدید کنید.

خبرنگار؛ حورا نژاد صداقت