صرف هزاران میلیارد برای مصلای ناتمام/ فریضه‌ای ۴۰ ساله که همچنان قضا می‌شود +فیلم – یورنا

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی یورنا مسجد تهران که به عنوان یکی از بزرگترین پروژه های مذهبی ایران شناخته می شود، مجموعه ای عظیم فرهنگی در تهران است. ساخت این مجموعه در دهه 1460 آغاز شد، اما هنوز ادامه دارد.
این گروه با هدف برگزاری نماز جمعه، رویدادهای فرهنگی و اجتماعی و نمایشگاه های بین المللی طراحی شده است. معماری مساجد به سبک ایرانی-اسلامی و با الهام از نقوش و نمادهای معماری اسلامی با استفاده از نقوش هندسی، کاشی کاری های زیبا و گنبدهای مرتفع است، اما ساخت این پروژه بیش از 40 سال است که ادامه دارد و هنوز مشخص نیست که این پروژه چه زمانی به مرحله تکمیل خود نزدیک می شود.
مسجد امام خمینی از چند قسمت مختلف شامل صحن اصلی، صحن مرکزی، قسمت های جانبی و فضای باز بزرگ برای برگزاری مراسم تشکیل شده است. از آنجایی که پروژه ساخت این مجموعه به دلیل وسعت زیاد آن زمان زیادی می برد، چندین مرحله از ساخت آن به پایان رسیده و بخش هایی از آن همچنان در دست ساخت است.

ناامیدی های مدیریت شهری
اما خبرنگار یورنا به سراغ اعضای شورای شهر تهران رفته و مجدداً از اعضای شورای شهر مهدی بابایی در گفت و گوی کوتاهی با یورنا به این موضوع اشاره کرده است که اعضای شورای شهر. آنها هم پیگیر این پروژه هستند و شهرداری احساسی دارد.
مهدی عباسی رئیس کمیته شهرسازی و معماری شورای شهر در گفت و گو با خبرنگار یورنا گفت: از آنجایی که مصلی امام خمینی (ره) اهمیت اجتماعی و فرهنگی دارد و می تواند نمادی از معماری اسلامی باشد، روند تکمیل آن در حال انجام است. و عملیات باید به سرعت تکمیل شود. پیدا کن.”
وی افزود: مصلی امام خمینی (ره) باید تکمیل شود تا خدمات رسانی کامل به عموم مردم ارائه شود و اگر قرار است اجتماعات بزرگی در آنجا برگزار شود باید به گونه ای باشد که جمعیت کثیری بتوانند به راحتی پذیرای آنها باشند. بدون مشکل، آن را «به وجود می‌آورند».
این عضو شورای شهر با اشاره به لزوم رویکرد فنی جدید برای تکمیل این پروژه گفت: باید با نگاهی جدیدتر به توانمندی های این پروژه نگاه کرد و در صورت نیاز اقدامات جدیدی برای آن انجام داد.
عباسی در پاسخ به این سوال که چرا این پروژه در نهایت بیش از 40 سال پیش در سئول تکمیل شد، گفت: به هر حال باید سرعت بیشتری برای تکمیل این پروژه صرف شود و از این مکان برای اهداف مهم اجتماعی و فرهنگی استفاده شود. مجالسی که قبلاً تدارک دیده بود.»
وی ادامه داد: این پروژه مستقل و دارای پیمانکار مستقل است و شورای شهر و شهرداری روی آن مانور زیادی ندارند اما اعضای شورای شهر آمادگی خود را برای همکاری لازم برای تسریع در تکمیل این پروژه اعلام می کنند. ” “.

وعده های فراموش شده!
این گروه تا به امروز میزبان رویدادها و نمایشگاه های مهم بسیاری از جمله نمایشگاه کتاب تهران و سایر رویدادهای عمومی بوده است. در طول سال های ساخت مصلی امام خمینی (ره) مسئولان وعده های مختلفی در خصوص اتمام این پروژه و اهداف آن دادند. از جمله این وعده ها می توان به موارد زیر اشاره کرد که اکثر آنها هنوز اجرایی نشده است.
در ابتدا قول داده شد که این پروژه ظرف چند سال به اتمام برسد، اما به دلیل گستردگی پروژه، مشکلات مالی و چالش های فنی، تکمیل مجموعه زمان بیشتری به طول انجامید. اگرچه چندین بار تاریخ های مختلفی برای اتمام کار اعلام شد، اما این تاریخ ها بارها تغییر کرده و ساخت این پروژه هنوز به پایان نرسیده است.
در گذشته مسئولان وعده داده بودند که با ساخت این مسجد، زیرساخت های اطراف آن نیز بهبود می یابد. از جمله این وعده ها می توان به گسترش شبکه حمل و نقل عمومی، احداث پارکینگ های بزرگ و ایجاد وسایل دسترسی مناسب برای شهروندان اشاره کرد که با توجه به رویداد مهم اجتماعی اخیر (نماز جمعه تهران) در روز سیزدهم مهرماه شاهد تخلفات و مشکلاتی در مسجد امام خمینی(ره) بودیم.
یکی از وعده‌های اصلی این پروژه، تبدیل مسجد به کانون فرهنگی و مذهبی بود که علاوه بر برگزاری نماز جمعه، میزبان نمایشگاه‌ها، همایش‌ها و سایر رویدادهای فرهنگی و مذهبی باشد. مسئولان تاکید کردند که این مجموعه به مرکز مهم حیات اجتماعی و فرهنگی شهر تهران تبدیل خواهد شد.
مسئولان مربوطه در نظر دارند این پروژه را با الهام از معماری سنتی اسلامی و مطابق با میراث فرهنگی ایران بسازند. هدف این بود که مصلی امام خمینی (ره) نماینده معماری نوین اسلامی در ایران باشد که به ارزش‌های فرهنگی و هنری کشور احترام بگذارد، اما در تکمیل ساخت مصلی امام خمینی (ره) چالش‌های اقتصادی مانند تورم و چالش‌های مختلف دیگر به وجود آمد. هزینه ها تا حدی کمتر از این وعده بوده است.

هزینه ساخت دیوار
به طور کلی مسجد امام خمینی (ره) به دلیل وسعت زیاد و اهمیت آن برای جامعه مورد توجه بسیاری از سوی مسئولان، شهروندان و خبرنگاران قرار گرفت. علیرغم وعده های فراوان داده شده، مشکلات متعددی باعث شد تا تکمیل پروژه با چالش های زیادی مواجه شود و هنوز به طور کامل تکمیل نشده است.
در ابتدا بودجه اختصاص یافته برای ساخت مسجد محدودتر بود و انتظار می رفت این پروژه در بازه زمانی کوتاه تری به اتمام برسد. اما با توجه به گستردگی پروژه، تغییر در طرح ها، به روز رسانی های مکرر و مشکلات مالی و اقتصادی، هزینه ها به طور مستمر افزایش یافته است.
هزینه ساخت مصلی امام خمینی با توجه به وسعت و پیچیدگی این پروژه به مرور زمان افزایش یافت. اگرچه با توجه به تغییرات مراحل ساخت و ساز و تورم اقتصادی مبلغ دقیق آن مشخص نیست، اما برآوردها حاکی از هزینه بیش از میلیاردها تومانی این پروژه است. بر اساس گزارش ها، در سال 1389 پس از گذشت بیش از 20 سال و صرف حدود 350 میلیارد تومان، البته بیشتر این مبلغ بین سال های 1387 تا 1391 بوده و اعلام شده است که اگر 850 میلیارد تومان دیگر هزینه شود، ظرف مدت آن به بهره برداری می رسد. پنج سال بعد، اما این اتفاق نیفتاد. مجموع دو عدد 1200 میلیارد تومان است. در پول امروزی و با توجه به میانگین قیمت دلار 60 هزار تومانی، این عدد را باید در 20 ضرب کرد تا عدد معادل آن در آن بازه زمانی مشخص شود. یعنی امروز معادل 24 هزار میلیارد تومان است. این عدد فقط معادل سال 2012 است و طبیعتا اگر معادله سال های قبل بررسی شود عدد وحشتناکی خواهد بود.
در سال 1400 علی نبیان مدیر عامل سازمان ساختمانها و تأسیسات عمومی و دولتی اعلام کرد که بخش مهمی از ساختمانهای مسجد جامع امام خمینی تهران در این مجموعه یعنی قسمت مرکزی قرار دارد.
وی همچنین در آن زمان خاطرنشان کرد: علاوه بر 83 میلیارد تومان در قانون بودجه، 500 میلیارد تومان نیز از محل فروش و تهاتر اراضی دولتی برای ساخت مصلی امام خمینی (ره) تهران در نظر گرفته شده است.
نبیان با اشاره به اینکه استفاده از تسهیلات بانکی در ساخت مصلی امام خمینی (ره) تهران در حال رصد است، اعتبار هزینه شده برای این پروژه در نیمه اول سال جاری را بالغ بر 300 میلیارد تومان اعلام کرد.
از سوی دیگر، هزینه های تامین مصالح ساختمانی، نیروی کار و سایر هزینه های مربوط به پروژه نیز به دلیل تورم و نوسانات اقتصادی که ایران در این سال ها تجربه کرده، افزایش چشمگیری داشته است. برخی از مسئولان در مصاحبه های خود اشاره کردند که از دهه 1470 اعتبارات زیادی به این پروژه اختصاص داده شده است، اما به دلیل وسعت زیاد آن، همچنان برای تکمیل ساخت مسجد به اعتبارات بیشتری نیاز است.

مقایسه زمان ساخت با پروژه های مهم بین المللی
ساخت برج ایفل در قرن نوزدهم یعنی در سال 1887 تنها دو سال به طول انجامید و ساخت این برج که نماد فرانسه است در سال 1889 به پایان رسید.
همچنین در مقایسه ای دیگر، مسجد معروف سلطان احمد که در دوران امپراتوری عثمانی ساخته شد، تنها حدود هفت سال عمر کرد. این مسجد که به گفته کارشناسان شاهکار معماری اسلامی محسوب می شود در استانبول ساخته شده و در حال حاضر یکی از جاذبه های گردشگری به شمار می رود.
اما ساخت این پروژه هزینه بر و زمان بر بود و با توجه به برگزاری همایش های مختلف در این مکان نیمه کاره، لازم است برای رفاه حال حاضرین مصلی امام خمینی(ره) اقدامات لازم انجام شود. برای تسریع در تکمیل ساخت مسجد

فرسایش
مدت هاست که گزارش هایی از خوردگی قسمت های قدیمی این پروژه منتشر شده است. اگرچه کار هنوز تمام نشده است، اما بخش هایی از آن نیاز به بازسازی دارد.
این داستان حکایت غم انگیزی است که برای فقرا و نیازمندان چنین اتفاقی می افتد. چهل سال است که این وظیفه انجام می شود.

خبرنگار؛ عرفان بویوک نژاد