نیمی از ایرانیان مبتلا به این بیماری هستند – یورنا

دکتر فاطمه حاج ولی زاده در گفت و گو با خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری دانشجویان ایران با بیان اینکه پوکی استخوان یکی از بیماری های متابولیکی استخوان است، گفت: استخوان ها به دلیل پوکی استخوان استقامت و استحکام خود را از دست می دهند و مواد معدنی داخل استخوان ها کاهش می یابد. همچنین امکان تغییر در ساختار استخوان و زیرساخت وجود دارد. بنابراین استخوان ها با یک ضربه ساده بدون خطر شکننده شده و می شکنند.

پوکی استخوان، یک بیماری پیری

وی با بیان اینکه پوکی استخوان با افزایش سن ایجاد می شود، توضیح داد: توده معدنی استخوان با افزایش سن کاهش یافته و بدتر می شود. بنابراین پوکی استخوان یک بیماری پیری محسوب می شود. پس از یائسگی در زنان، روند تحلیل بافت استخوانی به دلیل تغییرات هورمونی در زنان تسریع می شود. به طور معمول، پوکی استخوان با افزایش سن و پس از یائسگی رخ می دهد.

“پوکی استخوان ثانویه” و نقش عوامل محیطی در بروز آن

همانطور که رئیس اداره بیماری های اسکلتی- عضلانی وزارت بهداشت درباره پوکی استخوان ثانویه توضیح داد: گاهی استفاده از برخی داروها مانند مصرف طولانی مدت کورتون ها و همچنین ابتلا به برخی بیماری ها مانند انواع سرطان، آرتریت روماتوئید و برخی بیماری های ثانویه ممکن است منجر به پوکی استخوان شود، اما به طور کلی، وقتی از پوکی استخوان صحبت می کنیم، منظور پوکی استخوان ناشی از افزایش سن است.

شرایط پیری و تراکم استخوان

او این را گفت توده استخوانی معمولاً در سن 30 سالگی به حداکثر می رسدوی افزود: استخوان بافتی است که در آن استخوان دائماً «ساخت»، «حذف» و «از بین می‌رود» که طبیعی است. هر چه میزان متابولیسم و ​​تشکیل استخوان بیشتر باشد، تراکم استخوان بیشتر می شود.

رئیس اداره بیماری های اسکلتی- عضلانی وزارت بهداشت ادامه داد: فرد در سن سی سالگی به حداکثر توده استخوانی می رسد. عواملی مانند تغذیه، فعالیت بدنی و ژنتیک در به دست آوردن بیشترین میزان توده استخوانی نقش دارند و عامل ژنتیکی مهمترین عامل در این زمینه محسوب می شود. پس از 30 سالگی، به دلیل تغییراتی که در بدن اتفاق می‌افتد، میزان دمینرالیزاسیون استخوان از تولید مواد معدنی بیشتر می‌شود. از آنجایی که حذف مواد معدنی از استخوان ها بیشتر از تولید مواد معدنی است، با کاهش توده استخوانی مواجه می شویم و کاهش توده استخوانی با تغییرات هورمونی و ورود یائسگی در خانم ها روند سریع تری را طی می کند و باعث پوکی استخوان می شود.

برآورد میزان بروز پوکی استخوان در نیمی از جمعیت کشور

وی به نقش سن در بروز پوکی استخوان اشاره کرد و تاکید کرد: پوکی استخوان در زنان بالای 50 سال و مردان بالای 70 سال بیشتر دیده می شود و در واقع این بیماری مختص این سنین است. مطالعات نشان می دهد که از هر سه زن بالای 50 سال یک نفر و از هر 5 مرد بالای 50 سال یک نفر به دلیل پوکی استخوان دچار شکستگی می شوند. تصور می کنیم بیش از نیمی از جمعیت کشور یعنی از هر دو نفر یک نفر از پوکی استخوان یا کمبود مواد معدنی استخوان رنج می برند.

عوامل “غیر قابل کنترل” پوکی استخوان

پوکی استخوان در زنان بیشتر از مردان است

حاج ولی زاده با بیان اینکه عوامل مختلفی در پیشگیری از پوکی استخوان نقش دارند، تاکید کرد: همانطور که عوامل مختلفی در پیشگیری از پوکی استخوان نقش دارند، عوامل محیطی، ژنتیکی و جنسیتی نیز در بروز این بیماری نقش دارند. برخی از عواملی که باعث پوکی استخوان می شوند “غیر قابل کنترل” هستند. به عنوان مثال، بروز پوکی استخوان در زنان بیشتر از مردان است. مطالعات نشان می دهد که بروز پوکی استخوان در افراد سفیدپوست بیشتر از سیاه پوستان است. همچنین بروز پوکی استخوان در افرادی که بستگانشان از پوکی استخوان رنج می برند و یا شکستگی ناشی از این بیماری را متحمل شده اند، بیشتر است. قطعا تغییر ژن، ذخیره ژنتیکی، خانواده و رنگ پوست افراد ممکن نیست.

نقش تغذیه در پیشگیری از پوکی استخوان

وی ادامه داد: برخی عوامل منجر به پوکی استخوان می شود که با اقدامات مداخله ای می توان آن را کنترل کرد. تغذیه نقش مهمی در پیشگیری از پوکی استخوان دارد. مصرف کافی کلسیم، که بیشترین مقدار آن در لبنیات یافت می شود، باعث “معدنی سازی استخوان”، افزایش استحکام استخوان ها و جلوگیری از پوکی استخوان می شود. مصرف لبنیات و کلسیم قبل از 30 سالگی نقش مهمی در پیشگیری از پوکی استخوان دارد و مصرف لبنیات و ویتامین D بعد از 30 سالگی می تواند روند پوکی استخوان را به تاخیر بیاندازد و جایگزینی استخوان را بهبود بخشد.

عواقب پوکی استخوان

رئیس اداره بیماری های اسکلتی- عضلانی دفتر مدیریت بیماری های غیر واگیر وزارت بهداشت با بیان اینکه پوکی استخوان یک بیماری خاموش است، گفت: پوکی استخوان به خودی خود هیچ علامتی ندارد و ممکن است با درد مزمن در ناحیه کمر و استخوان ظاهر شود. افراد مبتلا به پوکی استخوان ممکن است “کوتاه شدن و انحنا” و “از دست دادن تراز ستون فقرات” را تجربه کنند. اما شکستگی ناشی از پوکی استخوان مهمترین عارضه این بیماری است.

یک پنجم افراد مبتلا به شکستگی لگن می میرند

وی ادامه داد: افرادی که دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان می شوند معمولا کیفیت زندگی خود را از دست می دهند و به زندگی عادی باز نمی گردند. ضعف و ناتوانی همراه همیشگی افرادی است که از شکستگی های ناشی از پوکی استخوان رنج می برند. متأسفانه حدود یک پنجم افراد مبتلا به شکستگی لگن بر اثر پوکی استخوان می میرند.

حاج ولی زاده با بیان اینکه پوکی استخوان در بین خانم ها بیشتر است، تاکید کرد: تغییرات هورمونی که در دوران یائسگی ایجاد می شود باعث از دست رفتن هورمون های استروژن در خانم ها می شود و میزان از دست رفتن مواد معدنی استخوان افزایش می یابد. استخوان‌های زنان نیز نازک‌تر، ظریف‌تر و باریک‌تر از استخوان‌های مردان است. -نازک بودن استخوان ها شکنندگی آنها را افزایش می دهد.

نقش کلسیم و ویتامین D در سلامت استخوان

رئیس اداره بیماری های اسکلتی- عضلانی دفتر مدیریت بیماری های غیر واگیر وزارت بهداشت به اهمیت اصلاح سبک زندگی اشاره کرد و تصریح کرد: پوکی استخوان دارای روش های درمانی و پیشگیری است. توجه به تغذیه در تمام مراحل زندگی، مصرف مقدار کافی کلسیم و ویتامین D، انجام فعالیت های بدنی برای تقویت استخوان ها و ماهیچه ها و پیروی از سبک زندگی سالم مانند پرهیز از سیگار و نوشیدنی های الکلی از جمله مواردی است که از پوکی استخوان پیشگیری می کند. .

حاجی زاده گفت: رژیم غذایی نقش مهمی در ساخت و حفظ سلامت استخوان ها در تمام مراحل زندگی از کودکی تا بزرگسالی و حتی میانسالی دارد. غذایی که می خوریم باید سرشار از کلسیم و ویتامین D باشد. کلسیم مهم ترین ماده معدنی موجود در استخوان ها است و ویتامین D به جذب مناسب و بیشتر آن کمک می کند. بنابراین برای حفظ و استحکام استخوان‌ها به مصرف روزانه و کافی کلسیم و ویتامین D نیاز داریم. اگر رژیم غذایی حاوی کلسیم کافی نباشد، مکمل های کلسیم و ویتامین D توصیه می شود، به ویژه برای زنانی که بیشتر در معرض پوکی استخوان هستند.

وی ادامه داد: تشخیص به موقع پوکی استخوان می تواند از عوارض شدید پوکی استخوان یعنی شکستگی های ناشی از این بیماری جلوگیری کند. امروزه درمان های زیادی برای پوکی استخوان وجود دارد که به بهبود زندگی افراد کمک می کند.

ضرورت انجام فعالیت های ورزشی

رئیس اداره بیماری‌های اسکلتی-عضلانی دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت نیز به اهمیت فعالیت‌های ورزشی اشاره کرد و گفت: انجام فعالیت‌های بدنی مناسب با تحمیل وزن و فشار به استخوان‌ها، ورزش‌های استقامتی و ورزش‌هایی افزایش تعادل انسان، در پیشگیری از عوارض پوکی استخوان و در به تاخیر انداختن پوکی استخوان و جلوگیری از روند پوکی استخوان نقش دارد.

قطع خودسرانه درمان ممنوع است

حاج ولی زاده در خصوص درمان پوکی استخوان خاطرنشان کرد: مصرف طولانی مدت و بدون وقفه داروهای ضد التهاب و درمان پوکی استخوان بسیار حائز اهمیت است. اگر افراد مبتلا به پوکی استخوان می خواهند توده استخوانی خوبی داشته باشند، باید حداقل به مدت پنج سال از داروهای خوراکی استفاده کنند. بنابراین قطع خودسرانه مصرف داروها، پرهیز از مصرف آنها و مصرف بی رویه داروها باعث شکست درمان می شود.

کمبود دستگاه های سنجش تراکم استخوان

وی همچنین در پاسخ به سوال یورنا درباره دستگاه های سنجش تراکم استخوان با اشاره به اینکه با کمبود دستگاه های سنجش تراکم استخوان مواجه هستیم، گفت: بیشتر دستگاه های سنجش تراکم استخوان در پایتخت و مراکز استانداری مستقر هستند و با کمبود مواجه هستیم. این دستگاه ها در سایر نقاط کشور است. به ازای هر میلیون نفر 8 دستگاه سنجش تراکم استخوان در کشور وجود دارد که بیشتر این دستگاه ها در تهران و در بخش خصوصی قرار دارند. پیش بینی می شود به ازای هر میلیون نفر در کشور بین 10 تا 12 دستگاه سنجش تراکم استخوان وجود داشته باشد.

رئیس اداره بیماری‌های اسکلتی-عضلانی دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت تأیید کرد: از سوی دیگر کیفیت دستگاه‌های سنجش تراکم استخوان اغلب بررسی نمی‌شود و نیاز به ارزیابی یکپارچه از وضعیت داریم. وضعیت عملکرد دستگاه های سنجش تراکم استخوان در کشور.