نزول شاخص فلاکت / سال ۱۴۰۱، فلاکت‌بارترین سالِ دهه گذشته
برای گزارش دادن اقتصاد آنلاینکاهش شاخص فلاکت در بازه زمانی پایانی سال 1402 تا بهار 1403 ناشی از کاهش نرخ تورم نقطه به نقطه و کاهش نرخ بیکاری است. همچنین در بین استان های کشور، بدترین وضعیت شاخص فلاکت مربوط به استان های اردبیل، کرمان، اصفهان، کرمانشاه و البرز و بهترین وضعیت شاخص فلاکت مربوط به استان های سیستان و بلوچستان است. زنجان، همدان، بوشهر و مرکز.
در اقتصاد معیارهای مختلفی برای بررسی وضعیت زندگی مردم در یک کشور وجود دارد. یکی از این شاخص ها شاخص فلاکت است که از مجموع نرخ تورم و نرخ بیکاری به دست می آید. البته لازم به ذکر است که استانداردهای مختلفی برای اندازه گیری شاخص فلاکت وجود دارد. این شاخص به طور کلی نشان دهنده میزان رنج اقتصادی است که مردم در یک کشور متحمل شده اند.
نرخ تورم و نرخ بیکاری دو بخش عمده از زندگی مردم هستند که حتی در زندگی روزمره نیز قابل احساس هستند و تاثیر مستقیم این دو شاخص بر زندگی مردم در کوتاه مدت باعث می شود از مجموع ریاضی آنها به عنوان شاخصی برای استاندارد زندگی مردم استفاده شود. از سوی دیگر، از آنجایی که هر دو شاخص مواردی هستند که سیاست گذاران می توانند با اجرای سیاست های اقتصادی آن را کنترل کنند، تحلیلگران اقتصادی دولت ها را مقصر افزایش تعداد این شاخص می دانند.
اگرچه باید توجه داشت که افزایش‌های کوتاه‌مدت در نتیجه رویدادهای خارجی مانند ویروس کرونا می‌تواند تا حدودی نتیجه‌گیری را مختل کند، اما بازگشت به میانگین اعداد شاخص می‌تواند بازتابی از عملکرد دولت‌ها در بحران‌ها باشد. نگرش ها
شاخص فلاکت در ایران
بررسی شاخص فلاکت در ده سال اخیر نشان می دهد که رقم ثبت شده برای این شاخص در سال 1402 نسبت به سال گذشته بهتر است. در بهار 1403 هجری قمری نیز این شاخص توانست روند نزولی خود را حفظ کند. در مجموع اوج این شاخص در ده سال اخیر در سال 1401 گزارش شده است. عدد شاخص فلاکت در سال مذکور 63.71 است. امسال نرخ بیکاری 9.7 و نرخ تورم نقطه به نقطه 54.01 درصد است. در واقع، اگرچه سال 1401 هجری قمری از نظر نرخ بیکاری بدترین دوره ده سال گذشته نبوده است، اما از نظر نرخ تورم بدترین دوره در ده سال گذشته بوده است.
شاخص فلاکت در بهار 1403 هجری شمسی برابر با 39.6 است و از مجموع نرخ تورم 31.9 درصد و نرخ بیکاری 7.7 درصد به دست می آید. در مجموع این نماگر در سال فوق شاهد وضعیت بهتری نسبت به سال های 1401، 1400، 1399 و 1397 بوده است.
ادامه روند نزولی این شاخص در سال های آینده منوط به سیاست های اقتصادی است که دولت در پیش خواهد گرفت. باید دید آیا سیاست های اقتصادی سال آینده قادر به کاهش نرخ تورم، نرخ بیکاری و در نتیجه شاخص فلاکت است؟
اگرچه بسیاری از تحلیلگران از نرخ بیکاری اعلام شده انتقاد کردند، اما در بهار 1403 هجری شمسی، بهبود شاخص فلاکت ناشی از کاهش نرخ تورم از 01/54 درصد در پایان سال 1401 به 9/31 درصد بود.
جدول زیر وضعیت شاخص فلاکت در 11 سال گذشته را نشان می دهد.
| سال |
نرخ بیکاری |
نرخ تورم نقطه به نقطه |
شاخص بدبختی |
|
2012 |
10.40 |
19.64 |
30.04 |
|
2013 |
10.60 |
14.05 |
24.65 |
|
2014 |
ساعت 11.00 |
8.38 |
19.38 |
|
2015 |
12.40 |
8.18 |
20.58 |
|
2016 |
11.90 |
7.15 |
19.05 |
|
2017 |
ساعت 12.00 |
47.52 |
59.52 |
|
2018 |
10.70 |
21.99 |
32.69 |
|
2019 |
9.60 |
48.70 |
58.30 |
|
1400 |
9.20 |
34.27 |
43.47 |
|
1401 |
9.70 |
54.01 |
63.71 |
|
1402 |
8.60 |
32.27 |
40.87 |
|
بهار1403 |
7.70 |
31.90 |
39.60 |
شاخص فلاکت استان های ایران در بهار 1403 هجری قمری
بررسی داده های استانداری حاکی از بالاترین سطح شاخص فلاکت در استانداری اردبیل است. نرخ بیکاری در بهار 1403 هجری شمسی در این فرمانداری 9.6 درصد و نرخ تورم این فرمانداری در خرداد ماه سال مذکور 35.9 درصد بوده است. در نتیجه شاخص فلاکت در استانداری اردبیل به 45.5 رسید. عملکرد شاخص های مذکور در این استانداری نسبت به اکثر استانداری ها در سطح بالایی قرار دارد که باعث شد اردبیل در ردیف شاخص های فقر کشور قرار گیرد.
در مرحله بعد، بیشترین شاخص فلاکت مربوط به استان کرمان است. نرخ تورم نقطه به نقطه در این استان 33.7 درصد و نرخ بیکاری 10.9 درصد است. بنابراین شاخص فلاکت کرمان 44.6 است. در این استان تورم بالا و نرخ بیکاری بالاتر از متوسط باعث شد کرمان در رتبه دوم بدترین عملکرد شاخص فقر قرار گیرد.
استان اصفهان از نظر شاخص فلاکت در رتبه سوم بدترین وضعیت قرار دارد. نرخ تورم نقطه به نقطه در این استان 36.1 درصد و نرخ بیکاری 8.3 درصد است. بنابراین عدد شاخص فلاکت برای این استانداری 44.4 است. اگرچه اصفهان از نظر نرخ بیکاری وضعیت بهتری را نسبت به دو استان قبلی تجربه می کند، اما نرخ بالای تورم (دومین نرخ تورم کشور) باعث افزایش سطح شاخص فلاکت در این استان شده است.
از سوی دیگر بهترین وضعیت شاخص فلاکت در کشور مربوط به استان سیستان و بلوچستان است. نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه برای استانداری مذکور 19.9 درصد و نرخ بیکاری 12.3 درصد است. بنابراین عدد شاخص فلاکت در این فرمانداری 32.2 است. این استان با وجود اینکه نرخ بیکاری بالاتر از میانگین کشوری دارد، اما نرخ تورم آن کمتر از حد متوسط است که این استان را در شاخص فقر نسبت به سایر استان ها بهتر کرده است.
پس از آن بهترین مورد در شاخص فلاکت مربوط به استانداری زنجان است. عدد شاخص فقر برای این شهرستان 35.1 گزارش شده است که حاصل نرخ تورم نقطه به نقطه 28.4 درصد و نرخ بیکاری 6.7 درصد است. همانطور که از آمارها مشخص است، پایین بودن نرخ بیکاری و تورم زیر متوسط از دلایل اصلی بهبود وضعیت شاخص فقر در این استان است.
در نهایت همدان با بهترین شاخص فقر در کشور در رتبه سوم قرار دارد. نرخ تورم نقطه به نقطه در این استان 28.3 درصد و نرخ بیکاری 7.5 درصد است که شاخص فلاکت 35.8 را تشکیل می دهد. در این استان نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه و نرخ بیکاری هر دو کمتر از حد متوسط است.
جدول زیر شاخص فلاکت در استانداری های مختلف کشور را نشان می دهد.
| استان |
نرخ بیکاری |
تورم نقطه به نقطه |
شاخص بدبختی |
|
سیستان و بلوچستان |
12.3 |
19.9 |
32.2 |
|
زنجان |
6.7 |
28.4 |
35.1 |
|
همدان |
7.5 |
28.3 |
35.8 |
|
بوشهر |
8.7 |
27.6 |
36.3 |
|
مرکزی |
4.8 |
31.6 |
36.4 |
|
یزد |
6.1 |
30.5 |
36.6 |
|
خراسان شمالی |
8.1 |
28.7 |
36.8 |
|
تهران |
5.9 |
31.1 |
37 |
|
چهارمحال و بختیاری |
8 |
29 |
37 |
|
مازندران |
6.2 |
31.4 |
37.6 |
|
بلند شو |
7.3 |
30.8 |
38.1 |
|
شوالیه |
6.2 |
32.4 |
38.6 |
|
آذربایجان شرقی |
8.6 |
30.3 |
38.9 |
|
هرمزگان |
8.7 |
30.5 |
39.2 |
|
کل کشور |
7.7 |
31.9 |
39.6 |
|
آذربایجان غربی |
5.7 |
34.4 |
40.1 |
|
گلستان |
7.8 |
32.5 |
40.3 |
|
غول ها |
6.9 |
33.6 |
40.5 |
|
کهکیلویه و بویراحمد |
9 |
31.7 |
40.7 |
|
کردستان |
8.6 |
32.3 |
40.9 |
|
خزر |
7.5 |
33.6 |
41.1 |
|
سمنان |
5.6 |
35.7 |
41.3 |
|
لرستان |
11.3 |
30.1 |
41.4 |
|
خراسان رضوی |
6.5 |
35.4 |
41.9 |
|
خوزستان |
11 |
30.9 |
41.9 |
|
درد |
8.2 |
33.9 |
42.1 |
|
خراسان جنوبی |
6 |
36.2 |
42.2 |
|
البرز |
9.3 |
33.2 |
42.5 |
|
کرمانشاه |
12 |
31.1 |
43.1 |
|
اصفهان |
8.3 |
36.1 |
44.4 |
|
کرمان |
10.9 |
33.7 |
44.6 |
|
اردبیل |
9.6 |
35.9 |
45.5 |
کدام استان ها از نظر نرخ بیکاری بهترین وضعیت را دارند؟
بهترین وضعیت از نظر نرخ بیکاری مربوط به استان های مرکزی، سمنان، آذربایجان غربی، تهران و خراسان جنوبی است. نرخ بیکاری بهار 1403 هجری شمسی در فرمانداری های مذکور به ترتیب 4.8، 5.6، 5.7، 5.9 و 6 درصد است. بنابراین کاهش نرخ بیکاری در این استان ها نقش مهمی در کاهش عدد شاخص فلاکت داشت.
از سوی دیگر استان‌های سیستان، بلوچستان، کرمانشاه، لرستان، خوزستان و کرمان شاهد بدترین شرایط از نظر نرخ بیکاری هستند که بر افزایش شاخص فلاکت در این استان‌ها تأثیر گذاشته است. نرخ بیکاری در استانداری های مذکور به ترتیب 12.3، 12، 11.3، 11 و 10.9 درصد گزارش شده است.
همچنین شایان ذکر است که تغییرات نرخ بیکاری در ابعاد کوچک نیز اثرات زیادی بر وضعیت معیشتی مردم دارد و در واقع در علم اقتصاد معیار عملکرد دولت ها در نرخ بیکاری در طول زمان همین تغییرات کوچک است. بنابراین مواردی مانند نرخ بالای 12.3 درصدی بیکاری در استان سیستان و بلوچستان باید مورد توجه جدی سیاستگذاران اقتصادی قرار گیرد.
بهترین و بدترین وضعیت از نظر نرخ تورم
بهترین وضعیت از نظر تورم نقطه به نقطه در پایان بهار 1403 مربوط به استان سیستان و بلوچستان است که علیرغم نرخ بیکاری 12.3 درصدی (بالاتر از میانگین) تاثیر بسزایی داشته است. با توجه به کاهش شاخص فقر در این استانداری. نرخ تورم نقطه به نقطه این استان 19.9 گزارش شده است.
پس از آن بهترین وضعیت از نظر نرخ تورم نقطه به نقطه در بهار 1403 مربوط به استان های بوشهر، همدان، زنجان و خراسان شمالی بوده است. نرخ تورم نقطه‌ای در استانداری‌های مذکور به ترتیب 27.6، 28.3، 28.4 و 28.7 درصد است. پایین‌تر بودن نرخ تورم نسبت به میانگین، منجر به کاهش شاخص فقر در این استان‌ها شده است.
بدترین وضعیت از نظر تورم نقطه به نقطه در بهار 1403 مربوط به استان خراسان جنوبی است که با وجود نرخ بیکاری 6 درصدی (زیر میانگین) تاثیر بسزایی در افزایش شاخص فلاکت داشته است. در این فرمانداری نرخ تورم نقطه به نقطه این شهرستان 36.2 گزارش شده است.
پس از آن بدترین وضعیت از نظر نرخ تورم نقطه به نقطه در بهار 1403 مربوط به استان های اصفهان، اردبیل، سمنان و خراسان رضوی بود. نرخ تورم نقطه به نقطه در استانداری های مذکور به ترتیب 36.1، 35.9، 35.7 و 35.4 درصد است. بالاتر بودن نرخ تورم از حد متوسط باعث شده است که شاخص فلاکت در این استان ها بالا باشد.
توجه: منبع کلیه آمارهای این یادداشت مرکز آمار ایران می باشد. از نرخ تورم نقطه به نقطه نیز به جای نرخ تورم سالانه استفاده شد، زیرا نرخ تورم نقطه به نقطه شاخص قابل اطمینان تری برای اندازه گیری وضعیت تورم در یک کشور است و تورم نقطه به نقطه گزارش می شود. در اکثر کشورها به منظور مقایسه و بهتر است از این شاخص استفاده کنید.
