مروری بر مادرانه‌های سینمای ایران/ ترجیح زنانگی به مادرانگی در آثار کارگردانان زن – یورنا

امروز میلاد حضرت فاطمه الزهرا (سلام الله علیها) و روز مادر در کشورمان است. همین موضوع بهانه ای شد برای نقد و بررسی فیلم های تولید شده در ایران درباره مادران.

به گزارش سرویس فرهنگی یورنا. یکی از مهم ترین مسائلی که در نقد و بررسی فیلم های ایرانی می توان یافت این است که اکثر فیلم های مادرانه ساخته کارگردانان مرد هستند. کارگردانان زن، به استثنای چند اثر، عمدتاً فیلم هایی درباره نقش زنانگی ساخته اند و موضوع مادری چندان مورد توجه قرار نگرفته است. به نظر می رسد این فیلم ها سعی دارند زن بودن را مهمتر از مادر بودن کنند.

مادر: علی حاتمی

علی حاتمی در سال ۱۳۴۷ با فیلم «مادر» به مقام مادری در سینمای ایران دست یافت. این فیلم به دلیل شخصیت‌پردازی‌های عمیق و داستان‌های احساسی، به‌عنوان یکی از بهترین فیلم‌های مادر سینمای ایران شناخته می‌شود و تأثیر زیادی بر روی مخاطب گذاشت.

مادرم جیسو: سیامک شایگی

سیامک شایقی در این فیلم داستان مردی را روایت می کند که پس از مرگ همسرش تصمیم به ازدواج مجدد می گیرد. «مادر من جیسو» برای اولین بار تصویری مدرن و منطقی از مادر ارائه می کند و داستانی واقعی به دور از اغراق های سینمایی ارائه می دهد.

مادر: فتحعلی اویسی

در سال‌هایی که سینمای ایران تحت تأثیر مضامین دفاع مقدس بود، فتحعلی اویسی اولین فیلم خود را با نام «مادر» کارگردانی کرد. این فیلم داستان مادری را روایت می کند که پسرش در حمله مغول به ایران به اعدام محکوم شده است. او سعی می کند از اجرای این حکم جلوگیری کند، اما در نهایت پسرش توسط مغول ها کشته می شود.

مسافران. کمی غریبه باش: بهرام بیضایی

«مسافران» دهمین ساخته بهرام بیضایی (هشتمین ساخته بلند سینمایی او) در سال های 1368 و 1378 است و سال بعد فیلمنامه آن به قلم این کارگردان منتشر شد. این فیلم علاوه بر تمام جنبه های داستانی، مادری نیز دارد که راوی داستان است و جمیله شیخی نقش این مادر را بازی می کند.

باشو غریبه کوچک داستانی متفاوت از مواجهه مادری با گروهی از نوجوانان جنوب جنگ زده را به تصویر می کشد.

من 15 ساله هستم آهنگ: رسول صدر العاملی

این آهنگ درباره دختر نوجوانی است که مادرش را در کودکی و پدرش را در زندان از دست داده است. او با پیشنهاد ازدواج یک پسر ثروتمند مواجه می شود، اما پس از مدتی آن پسر او را ترک می کند. تاران برای اثبات هویت فرزندش دست به تلاش های دیوانه وار می زند.

مادر مهمان: داریوش مهرگویی

مهرجویی در این فیلم تصویری خیالی از مادری ارائه می دهد که می تواند رفتار افراطی سایر اعضای خانواده را کنترل کند. این فیلم شخصیت مادر را در موقعیت های کمدی و قوی به خوبی به تصویر می کشد.

دو نسل: رخشان بنی اعتماد و محسن عبدالوهاب

این فیلم به صبوری و فداکاری مادری می پردازد که فداکاری هایش در دو مقطع زمانی متفاوت ظاهر می شود. نقش مادری فاطمه معتمدیه احساسات عمیقی را به مخاطب منتقل می کند.

میم مثل یک مادر: رسول ملچیپور

این فیلم به ارزش های مادرانه در بستر داستانی مرتبط با جنگ می پردازد. مادری را در مواجهه با چالش های زندگی و فرزند معلولش به تصویر می کشد و سکانس هایی احساسی و تاثیرگذار را ارائه می دهد.

خون بازی: رخشان بنی اعتماد

در این فیلم داستان فرار مادر یک دختر معتاد را روایت می کند. مادر حاضر است برای نجات فرزندش دست به هر کاری بزند و این نشان از قهرمانی او دارد.

آباجان: حاتف الامردانی

آباجان فیلمی به کارگردانی، نویسندگی و تهیه کنندگی هاتیف علمردانی محصول سال 1394 است.این فیلم در تاریخ 4 اسفند 1393 در سینماهای ایران اکران شد.فیلم آباجان با بازی فاطمه معتمدیه روایتی از زندگی اجتماعی مردم ایران در دوران جنگ است. . این فیلم زندگی یک خانواده را در دهه 60 در شهر زنجان روایت می کند.

خانه در خیابان 41: حمیدرضا قربانی

«خانه ای در خیابان سی و یکم» فیلمی به کارگردانی حمیدرضا قربانی، نویسندگی آزیتا ایرایی و تهیه کنندگی سیدمحمود رضوی محصول سال 1393 است که برای حضور در بخش نگاه نو سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر انتخاب شد. همچنین این فیلم در تاریخ 31 دی ماه 1393 در سینماهای ایران اکران شد.این فیلم روایتگر رنج یک مادر و نحوه برخورد او با مرگ پسرش به دست پسر دیگرش است.

به همین سادگی: رضا میرکریمی

این فیلم داستان یک روز از زندگی طاهره مادر دو فرزند را روایت می کند که احساس تنهایی می کند و خاطرات کودکی خود را به یاد می آورد. تضادهای او بین زندگی روزمره و گذشته اش داستان را پیش می برد.

لیلا: داریوش مهرجویی

لیلا فیلمی به نویسندگی و کارگردانی داریوش مهرجویی محصول سال 1376 است که در این فیلم در ابتدای ازدواج لیلا متوجه می شود که هرگز بچه دار نمی شود اما شوهرش به این موضوع اهمیت نمی دهد و معتقد است. که زندگی آنها بدون بچه زیباست. اما بعداً این زوج با واقعیت دردناکی روبرو می شوند.

تمشک: سامان سالور

فیلمی به کارگردانی و نویسندگی سامان سلفر محصول سال 1392 است.داستان این فیلم حول محور زوجی به نام حمید است که تصمیم می گیرند از طریق رحم اجاره ای صاحب فرزند شوند.

گهواره برای مادر: توسل به خدا برای رضایت من

این فیلم با داستانی خاص صحنه هایی احساسی را به تصویر می کشد که نشان دهنده علاقه مادر به دخترش است و تاثیر خوبی بر روی مخاطب می گذارد.

شیار 143: نرگس آبیار

این فیلم داستان مادری را روایت می کند که تنها فرزندش را به جبهه می فرستد و سه دهه منتظر بازگشت اوست. انتظار و صبر او قهرمانی را به تصویر می کشد که معنای واقعی مادر بودن را نشان می دهد.

بی مادر: سید مرتضی فاطمی

داستان این فیلم حول محور زندگی زن و شوهری است که با چالش های اخلاقی روبرو هستند. این فیلم به هزینه تصمیم گیری های انسانی می پردازد و از بازیگران آن می توان به امیر آقایی، میترا حجار و پژمان جمشیدی اشاره کرد.

تولد: محسن عبدالوهاب

“تولد” حول محور مادر و بحث سقط جنین می چرخد. فیلمی به کارگردانی محسن عبدالوهاب و تهیه کنندگی محمد احمدی محصول سال ۱۳۹۳.

«گهواره مادر» پناهگاهی پسندیده نزد خداوند است

پناه پیر خدا رضایی داستان زندگی یک دانش آموز در شهر گاروی را برای مادر روایت می کند.

من مادرم: فریدون الجیرانی

من یک مادرم فیلمی جنایی درام به کارگردانی فریدون گرانی، تهیه کنندگی سید غلامرضا موسوی و نویسندگی لیلا لاریجانی و رحمان سیفی آزاد محصول 1388 می باشد.این فیلم در تاریخ 17 آبان 1390 در سینماهای ایران اکران شده است.

هفت ماهگی: هاتف الامردانی

هفت ماهگی فیلمی به کارگردانی و نویسندگی حاتف الامردانی و تهیه کنندگی منصور لخری قوشانی محصول سال 1393 است. و به شوهرش شک کرد و همین باعث شد.

پریناز: بهرام بهرامیان

باریناز به کارگردانی بهرام بهرامیان محصول سال 1388 است. این فیلم درام خانوادگی به کارگردانی بهرام بهرامیان داستان دختر جوانی را روایت می کند که از یک رابطه ناشناخته با مادرش در یکی از محله های تهران زندگی می کند.