مدرسه مستند حقیقت اتفاق خوبی است/ آرزوی یک مستندساز از ایجاد اتحاد بین اهالی صنف

مسعود زاریان مستندساز در گفت و گو با خبرنگار سینمای ایران از وضعیت کنونی سینمای مستند ایران می گوید. مرحله وی گفت: سینمای مستند از وضعیت کلی سینما جدا نیست. در چند سال گذشته بر اساس اتفاقاتی که در جامعه رخ داده، سینمای ایران دچار رکود شده و دیگر طراوت، احساس، هیجان و تولید قبلی را ندارد. دلایل زیادی وجود دارد که باید تحلیل شود، البته در طول تاریخ سینما، جریان های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بر روند سینما تأثیر گذاشته اند و این نابسامانی ها در مقابل جریان سینما بوده است. دوره هایی بود که فیلمسازان دچار افسردگی و کم کاری بودند و از سوی دیگر سال هایی بود که شرایط خوب و مناسب بود.

وی ادامه داد: در کل سینمای مستند راه خودش را می رود. چه جانبازان و دوستانی که بیشتر مشغول کار بودند یا نه، مسیر خود را طی می کند و محدودیت های خود را توسعه می دهد. در چند سال گذشته شاهد کسب و کارهای مختلفی بوده ایم. آثاری که سعی کردند از فرم های ثابت و کلیشه ای که در سینما می بینیم فاصله بگیرند. آنها سعی کردند مرزهای خلاقیت را گسترش دهند. شاید کمیت را نداشتند، اما کیفیت خوبی داشتند و می توان آنها را تشویق کرد و امیدوار بود. در کل سینمای مستند نسبت به چند سال پیش طراوت خود را از دست داده است، اما با تمام قوا به راه خود ادامه می دهد.

زاریان با اشاره به اینکه سینمای مستند جدی گرفته نمی شود، گفت: باید فیلم مستند را جدی بگیریم. سینما جزء مهم فرهنگ است و بسیار تاثیرگذار است و می تواند در نظارت فرهنگی بسیار موثر باشد. حتی در سیاست، سینمای مستند نقش اصلی را ایفا می کند. در گرایش های فرهنگی و اقتصادی، فیلم مستند تاثیر زیادی داشته است و باید به این حوزه توجه بیشتری شود. متأسفانه مورد غفلت واقع شده است و موضوع بحث عمومی خودش و همان فرهنگی است که متأسفانه به آن توجهی نمی شود.

کارگردان فیلم مستند «گرمیسکونی» درباره مشکلات سینمای مستند و مستندسازان توضیح داد: برخی از مشکلات انتقالی و برخی درون صنفی است. به همین ترتیب همانطور که گفتم ما در حال گذراندن دوره رکود و رکود هستیم. هنرمندان حضور چندان جدی ندارند، گرچه این اتفاق در طول تاریخ مکرر بوده است. نسل جدیدی از انرژی های جدید و استعدادهای جدید وارد میدان شده اند و آنها به خوبی کار می کنند. از زمانی که وارد عرصه آموزش شدم و چندین سال در جاهای مختلف تدریس کردم، می بینم که استعدادهای جدیدی به سینما آمده اند و این نویدبخش اتفاقات مهم و خوبی در آینده است. پیش از این جانبازان و دوستانی با استخوان شکسته وارد عرصه پژوهشی در این به اصطلاح راه شدند و با تلاش مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و انیمیشن نسخه های جدی داشتیم. در این زمینه رساله ها و کتاب های ویژه زیادی تولید شد. جلسات و گردهمایی های مختلفی با حضور هنرمندان داخلی و خارجی برگزار شد. من نمی گویم الان چنین فعالیت هایی وجود ندارد اما در آن زمان انگیزه ها خیلی بیشتر بود و بچه های امروزی باید دوباره به این سمت بروند و زیرساخت های علمی سینمای مستند را تقویت کنند.

وی افزود: امیدوارم از جایی مثل کانون توسعه که متولی مستقیم سینمای مستند است، تحریک و تقریب رخ دهد. من واقعا معتقدم مرکز توسعه به نوعی پناهگاه فرزندان مستندسازان است. اگر از مرکز این اتفاق نیفتد، شاهد حسن نیت و اقدام جدی از هیچ جای دیگری نخواهیم بود. حالا اگر از بحث داخلی صحبت کنیم باید بگویم چند سالی است که با مشکلات جدی مواجه هستیم. معیشت و امنیت شغلی کودکان ناشناخته است. تصمیمی داشتیم که بعد از گذشت چندین سال هنوز به نتیجه نرسیده است و متأسفانه اقدامات درون صنفی ما از قبیل امور رفاهی، امکانات، هم افزایی علمی و … آنطور که باید پیش نمی رود. با همه این توضیحات امید زیادی به هیات مدیره جدید داریم. نکته دیگر این است که بر خلاف ماهیت جسورانه و ریسک پذیر مستندها، این دیگر چیزی برای بچه های فیلمساز نیست. مجموع این مسائل، مسائلی است که بر جریان سینمای مستند تأثیرگذار است. امیدوارم بین اعضای صنف اتحاد برقرار شود و دوستان محبت بیشتری نسبت به هم داشته باشند و از این ناامیدی بیرون بیایند.

علی محمد کارگردان مستند درباره ارائه آثار مستند روی سکوها گفت: سینمای مستند در دنیا عجیب است اما در کشور ما بسیار عجیب است. اما در دنیا این به معنای جدی و مهم نبودن سینمای مستند نیست. اما در ایران جدا از اینکه مخاطب ندارد، گویا روز به روز محدودتر می شود و علاقه به آن کمتر و کمتر می شود. برای مثال ببینید جشنواره فجر چگونه با مستندها برخورد می کند. روز به روز و پریود بعد از پریود بدتر می شود. اما در دنیا می بینیم که فیلم مستند جایگاه مهمی دارد و حتی فیلم مستند جشنواره مهم و معتبر الجهان جایزه اصلی بخش مسابقه را از آن خود می کند. آنجا سینمای مستند شخصیت دارد، فروش دارد و مخاطب دارد، ارائه استاندارد دارد و طبیعی است که نهادهای بزرگ، بسترها و شبکه های بین المللی سرمایه گذاری کنند. مستندساز از مرحله انتخاب موضوع، تحقیق، جذب بودجه، تولید، تدوین، پخش و… شبیه سینمای داستانی نیست که بتواند برنامه ریزی بسیار دقیقی داشته باشد و همه مراحل را با فشار روانی طی کند. با فرض اینکه شما تمام رویدادها را اجرا می کنید، مشروط بر اینکه موضوع ایرادی نداشته باشد، تازه وارد مراحل اکران می شوید، با این حال به جز یکی دو جشنواره فیلم محلی، نه جایی برای نمایش آثار خود دارید و نه جایی برای پذیرش فیلمتان!

این مستند ادامه داد: در این صورت چگونه باید سرمایه را برگرداند و چگونه باید به فکر سرمایه گذاری در فیلم بعدی خود باشید؟ تقریبا هیچ راهی وجود ندارد. انتشار مستندها بر روی پلتفرم‌ها مطمئناً می‌تواند خدمت بزرگی به صنعت باشد و خیلی دیر شده است و باید سعی کنیم مجموعه‌ای از مستندهای جذاب در رنگ‌های مختلف و در ژانرهای مختلف بسازیم. همچنین این پلتفرم ها می توانند پس از تولید کار را خریداری کرده و در پلتفرم خود به نمایش بگذارند و یا از ابتدای تولید سرمایه گذاری کنند. ما در این زمینه ظرفیت بسیار بالایی داریم.

زاریان درباره کار جدیدش توضیح داد: کاری را شروع کردم که حدود دو سوم آن را ضبط کردیم و حول محور داستان خانواده ای در روستا می چرخد. فیلمی شخصیت محور که موضوع اصلی وضعیت تأهل اثر را تشکیل می دهد. میان ترم است و امیدوارم امسال به جشنواره «سینما حقیقت» راه پیدا کند. پروژه دیگری که نزدیک به چهار سال پیش درگیر آن بودم، داستان خانواده‌ای بود که به‌طور ابتدایی در کوهپایه‌ها زندگی می‌کردند و من تلاش‌های آنها را برای زنده ماندن به تصویر کشیدم. مجموعه مستند دیگری هم دارم که درباره تعدادی نوجوان ساکن در مناطق مختلف ایران و روستاهای دورافتاده است که هر کدام داستانی دارند و امید به زندگی را در خود، خانواده و جامعه زنده کرده اند.

مسعود زاریان در پایان گفت: پناهگاه فیلم مستند کانون گسترش است. مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی بدون کوچکترین تعارفی تنها نهادی است که با وجود مزاحمت ها و دعواهای بین بچه ها، اختلاف سلیقه ها، فاصله ها و… به کندی پیش رفته و نور خود را حفظ کرده است. سینمای مستند در. همچنین باید در طول جشنواره با تقویت بخش آموزشی و پژوهشی دنبال شود، زیرا این امر مستندساز داخلی را با سینمای مستند دنیا پیوند می‌دهد. مدرسه حقیقت مستند که به همت کانون برگزار می شود، یکی از رویدادهای خوبی است که در این زمینه برگزار می شود. علاوه بر این موارد می توان دروس برگزار شده را در اختیار علاقه مندان قرار داد.

انتهای پیام/