شایعه‌پردازی جهت القای ترس و نا امیدی از منظر قرآن – یورنا

به گزارش یورنا به نقل از تسنیم، امنیت و آرامش روانی جامعه از مهم ترین مولفه های سلامت اجتماعی هر جامعه است. در جوامع مختلف امنیت تنها به معنای حفاظت از جان و مال مردم نیست، بلکه شامل ایجاد محیطی است که افراد بتوانند بدون ترس و اضطراب زندگی کنند و در فعالیت های روزمره خود شرکت کنند. آرامش روانی به عنوان یکی از زیرساخت های اصلی سلامت اجتماعی به ارتقای کیفیت زندگی افراد و افزایش بهره وری و کارایی در سطح جامعه کمک می کند. در غیاب این آرامش، افراد دچار اضطراب، افسردگی و اختلالات روانی مختلف می شوند که می تواند آسیب های اجتماعی گسترده تری را به دنبال داشته باشد.

وجود آرامش روانی و امنیت اجتماعی نیز به افراد این امکان را می دهد که با همدلی و همکاری به سمت دستیابی به اهداف مشترک حرکت کنند. این فضا زمینه ساز تربیت نسل های سالم، برقراری روابط اجتماعی مثبت و ایجاد اعتماد عمومی است. بدون این امنیت و آرامش، جامعه با اختلافات، شکاف ها و چالش های جدی مواجه خواهد شد که ممکن است به فروپاشی ساختارهای اجتماعی و اخلاقی منجر شود. از این رو حفظ و ارتقای امنیت و آرامش روانی وظیفه ای ضروری برای دولت ها، نهادهای اجتماعی و تک تک افراد جامعه است تا بتوانند محیطی امن و آرام را برای زندگی همگان فراهم کنند.

یکی از موضوعاتی که امنیت روانی جامعه را تهدید می کند، شایعه پراکنی برای ایجاد ترس و ناامیدی در جامعه است. این همان نکته ای است که رهبر معظم انقلاب در دیدار امروز خود با جمعی از خانواده های شهدای امنیت به آن اشاره کردند. او گفت:

“نکته مهم در مورد امنیت، امنیت روانی جامعه است. کمتر به این موضوع توجه می شود. این به معنای نگران نکردن مردم است. مردم را دچار ترس و تردید نکنید. این خیلی مهم است. برخی افراد با اخباری که ارائه می دهند، با تحلیل هایی که ارائه می دهند، با تفسیری که از واقعیت ارائه می دهند، شک و ترس ایجاد می کنند. این مورد مردود خداوند متعال است. قرآن به این معنا روشن است. چرا منافقان و کسانی که در دلشان بیماری است به مدینه نرفتند؟ «لرز» یعنی کسانی که تشویش و ترس را در دلهای مردم می افکنند. اگر دست از کار خود برندارند، خداوند متعال به پیامبر می فرماید: بیا ما آنها را صدا کنیم. ما به شما تکلیف می کنیم که به سراغ آنها بروید و آنها را مجازات کنید.»

این آیه قرآنی مورد اشاره رهبر معظم انقلاب در آیه 60 سوره احزاب آمده است. خداوند می فرماید: «اگر منافقان و کسانی را که در دلشان بیماری و مریض است از شهر بیرون راندند، اندکی درباره آنها حکم کن». یعنی اگر منافقان و کسانی که در دل هایشان بیماری است [ضعف ایمان] و کسانی که در مدینه شایعات نادرست و هولناک منتشر می کنند [از رفتار زشتشان] آنها باز نیستند ما شما را به آنها تحریک خواهیم کرد [که یا تبعیدشان کنی یا با آنان بجنگی]سپس در این شهر به جز تعداد کمی [که خالص و پاک هستند] آنها در کنار شما نمی مانند.”

در این آیه مردم به غیبت معروف شده اند. این کلمه به معنای واقعی کلمه از ریشه “ترمور” به معنای تکان دادن یا تردید است. در اینجا منظور ما کسانی است که برای ایجاد ترس و اضطراب در جامعه شایعات و اخبار کذب منتشر می کنند. در اوایل اسلام گروهی از منافقین در مدینه بودند که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به غزواتی رفت و در میان مردم شایعه پراکنی کرد. گاهی می گفتند: پیامبر کشته شد و گاهی می گفتند: اسیر شد. مسلمانان که توانایی جنگیدن نداشتند و در مدینه ماندند، سخت خشمگین شدند و شکایت خود را نزد پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم مطرح کردند. به همین دلیل این آیه نازل شد و کسانی را که شایعه می کردند به شدت تهدید کرد و گفت: «اگر دست از این کار برندارند» شما را بر ضد آنها می گردانیم و در آیه بعد دستور کشتن آنها را صادر کرد :”لعنت به جایی که آنها را بردند و کشتند; اینها مطرودان هستند [از رحمت خدای] هر جا که به سختی یافت شوند باید اسیر شوند و کشته شوند.»

حجت الاسلام قرائتی در تفسیر این آیه می فرماید:اگرچه این آیه حاوی شدیدترین تهدیدها است و جامعه اسلامی همواره بیشترین ضربه را از شایعه سازان می خورد، اما جای تأسف است که در کتب فقهی و حتی یکی از مجتهدانی که قاضی بسیاری بوده به این موضوع کمتر توجه شده است. سال گفت: در 54 کتاب فقهی جستجو کردم و باب خود را تحت عنوان «الارجف» نیافتم.»

همانطور که از این آیه و تفسیر آن بر می آید، شایعه پراکنی و ایجاد ترس و اضطراب در جامعه نه تنها از نظر شرعی و اخلاقی مذموم است، بلکه مذموم و تهدیدی شدید نیز می باشد. جامعه ای که در آن امنیت روانی وجود نداشته باشد نمی تواند به سمت پیشرفت حرکت کند و مردم نمی توانند با آرامش فعالیت های خود را انجام دهند. بنابراین جلوگیری از شایعه سازی و ایجاد اعتماد و آرامش در جامعه از وظایف اساسی همه افراد و نهادهای اجتماعی است.