ساخت بنا روی اثر تاریخی ۷۰۰ ساله تبریزی ها – یورنا

به گزارش یورنا که یورنا به نقل از یورنا، تبریز را همه از اولین چاپخانه، آتش نشانی و شهرداری گرفته تا اولین قطار شهر (تراموا)، هتل و رستوران مدرن، به شهر اولین ها می شناسند، اما همه اینها باید اولین ها باشند اولین و بزرگترین دانشگاه جهان همچنین اضافه شده است

«ربع رشیدی» مجموعه موقوفه ای از باب های باری است که در دوره غازان خان ایلخانی توسط وزیر مدبر وی خواجه رشیدالدین فضل الله الحمدانی ساخته شده است. این مجموعه عظیم شهری به طول حدود 1.5 کیلومتر از شرق به غرب در شمال شرقی پایتخت وقت ایران، تبریز ساخته شده است.

بزرگترین دانشگاه جهان در ایران

این گروه به عنوان شهر دانشگاه وی در آن دوره با توجه به آنچه در کتاب وقف آمده بود فعالیت داشت. شهری کوچک اما پیشرفته و تخصصی با 30000 خانه و 24 خان که شامل کتابخانه، مدرسه، مسجد، یتیم خانه، حمام، مهمانسرا، بیمارستان، مدارس راهنمایی و کارگاه های صنعتی بود.، به طوری که این مرکز عظیم دانشگاهی در دوران اوج خود مستقیماً توسط دانشمندان، پزشکیان و محققان مشهور جهان از یونان، روم، مصر، چین و سایر کشورهای آسیایی و اروپایی آن زمان مورد اشاره و استفاده قرار گرفت.

متأسفانه این گنجینه عظیم در دوره پادشاهان بعدی و در اثر حمله عثمانی از بین رفت. آنچه باقی می ماند تاریخ مدفون در زیر خاک استیکی از بناهایی که در این منطقه به چشم می خورد، برج توپخانه است که در دوره صفویه اما با استفاده از مصالح دوران ایلخانی از جمله چندین هزار قطعه صندوق سنگی از قبرهای گورستان سرخاب ساخته شده است.

زندگی در یک بنای تاریخی

محمد رحمت پور مدیر سایت ربع رشیدی و مسئول ثبت اقدامات استان آذربایجان شرقی در جمع خبرنگاران درباره این سایت گفت: آنچه امروز روی زمین می بینید مربوط به دوره ایلخانی نیست، بلکه مربوط به دوره صفویه، قاجاریه و پهلوی است. متأسفانه در دوران قبل و بعد از انقلاب مردم ناآگاهانه در خانه هایی که بر روی یک بنای تاریخی ساخته شده بودند، ساکن شدند.

وی افزود: پس از مشخص شدن ربع رشیدی، اداره کل میراث آذربایجان شرقی این ملک را برای انجام مراحل مرمت و در چارچوب کار کاوش با مشارکت باستان شناسان آلمانی خریداری کرد. دانشگاه هنر و پژوهشکده باستان شناسی آثاری از دوران صفویه کشف کردیم، آنها را مرمت و نگهداری کردیم.

برای ادامه کاوش به اعتبار نیاز داریم

مدیر قرارگاه رابعه الرشیدی در پاسخ به این سوال که این منطقه چند بار اکتشاف شده است، گفت: منطقه و مرزهای اینجا را خانم کریمی برای مدتی در اوایل انقلاب تعریف کردند و بعد از آن منطقه را مشخص کردند. ما درگیر جنگ تحمیلی بودیم تا اینکه در سال 1394 تفاهم نامه ای چند جانبه با دانشکده باستان شناسی و دانشگاه هنر امضا شد و زیر نظر بهرام آجرلو بود. پنج دور کاوش انجام شد و بعد کرونا کار را متوقف کرد تا اینکه امسال تصمیم گرفتیم دوباره حفاری را شروع کنیم، اما باید بودجه تامین شود.

این را مسئول ثبت مشاغل استان آذربایجان شرقی عنوان کرد اولویت در برنامه ما تملک 13 هکتار زمین است. وی گفت: 5 تا 6 درصد ملک باقی مانده است و بعد از آن محدوده را مشخص می کنیم و بسیاری از ساخت و سازها را در داخل میدان متوقف کردیم.

در مصر و ترکیه هم موقوفه داریم

وی در خصوص موضوع ثبت جهانی ربیع رشیدی گفت: با توجه به اینکه ایران هر سال تنها یک سهمیه ثبت جهانی در یونسکو دارد. شاید باید 40 سال صبر کنیم تا این اثر در فهرست یونسکو ثبت شود و به همین دلیل کشورهای جهان اسلام برای آثار در خطر یا در فهرست انتظار جهانی برای ثبت برنامه ایجاد کرده اند تا وارد شوند. در فهرست یونسکو فهرست قوانین ثبت جهانی آیسسکو سال گذشته پیشنهادی برای ثبت پرونده در آیسسکو یکی از زیرشاخه های یونسکو ارائه شد.

رحمت پور گفت: طبق وقف نامه هستیم ما در ترکیه، مصر و بسیاری از کشورهای دیگر موقوفه داریم و اوقاف به دنبال پرداخت هزینه های ربیع الرشیدی است. و ما یک سری اطلاعات حداقلی در مورد آنچه در خاک مدفون است داریم که حاصل کار ژئوفیزیکی است که توسط هیئت آلمانی انجام شده است.

تهیه پرونده ثبت جهانی رباع الرشیدی

احمد حمزاده مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در گفت و گو با خبرنگار میراث فرهنگی یورنا درباره این اثر جهانی گفت: ربیع رشیدی در سال 1333 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید فضا و حریم این اثر تاریخی در 2 مرداد 1357 توسط اداره کل ثبت مشاغل کشور به ثبت رسیده است.

وی با بیان اینکه سخنرانی ربیع رشیدی در سال 1385 در برنامه حافظه جهانی ثبت شد، گفت: از جمله اقدامات انجام شده در این زمینه می توان به اجرای 5 فصل اکتشاف، تملک اراضی در داخل منطقه و حصارکشی و رنگ آمیزی دیوار منطقه پرداخت. قلعه مشترک شهرداری تبریز و اداره کل میراث فرهنگی، سازمان درون مجموعه شامل احداث انبار مصالح، ساخت بنای چوبی برای اسکان اعضای کمیته اکتشاف و احداث یک دیوار حائل نمایشگاه صنایع دستی، حفاظت اولیه و سالانه ترانشه ها، نصب تابلو در مسیر جاده، احداث مسیر چوبی و انعقاد تفاهم نامه مشترک مدیریت دولتی و دانشگاه هنر اسلامی تبریز.

حمزه زاده از تهیه پرونده ثبت جهانی رباع الرشیدی وی اعلام کرد و گفت: راه اندازی سایت موزه و پارک باستان شناسی، تکمیل مسیرهای گردشگری چوبی، افتتاح مرکز مطالعات سفال، کاشی و آهک، بازنگری میدان و معبد، تکمیل تملک میدان، ادامه کاوش های باستان شناسی، احیای نتایج کاوش و تجهیزات مادی پایگاه، تامین نیروی انسانی متخصص، اجرای سامانه حفاظت الکترونیکی و اجرای سیستم نورپردازی از جمله برنامه هایی است که در دستور کار ربیع الرشیدی داریم.