روسیه در قفقاز به ایران پشت کرد/ ایران نمی‌تواند مانع ایجاد کریدور زنگزور شود/ تمرکز دولت جدید سوریه بر ایران و شیعیان است – یورنا
شیرین هانتر می گوید: باید دید که آیا ترکیه می تواند پیروزی خود در سوریه را به تسلط منطقه ای تبدیل کند یا خیر. اما بعید است که کشورهای عربی با ترکیه مخالفت کنند.
به گزارش «سرویس بین الملل یورنا».پس از سقوط دولت بشار اسد در سوریه، گروه تحریر الشام تحت حمایت ترکیه اوضاع را به دست گرفت. اما در روزهای اخیر شاهد گسترش اعتراضات مردمی علیه حمله علویان به مناطق علوی نشین سوریه بودیم.
خبرنگار یورنا درباره تحولات سوریه و آینده آن پس از سقوط دولت اسد گفت وگویی با پروفسور شیرین هانتر از اعضای شورای روابط خارجی آمریکا داشته است.
هانتر کارشناس مسائل سیاسی ایران، خاورمیانه و اسلام سیاسی است. هانتر قبل از انقلاب 1957 در ایران یکی از اعضای وزارت امور خارجه ایران بود و پس از آن به آمریکا مهاجرت کرد. فارسی، انگلیسی، فرانسوی و ترکی را خوب می داند. او همچنین عضو شورای روابط خارجی آمریکاست. کتاب «روابط ایرانی و عربی، فرآیندهای تنش و اقتباس» از کتاب‌های متأخر هانتر است. این کتاب تلاشی است برای درک بهتر تأثیر رقابت فرهنگی، نوسازی، تفاوت‌های قومی و مذهبی، ساختار دولتی، نقش قدرت‌های بزرگ و نظام سیاسی بین‌المللی در روابط ایرانیان و اعراب در هفت دهه گذشته.
* پس از سقوط رژیم بشار اسد در سوریه، ترکیه در تحولات منطقه دست بالا را به دست آورد. برخی معتقدند در نتیجه تغییر موازنه قوا در منطقه به نفع ترکیه، احتمال درگیری های منطقه ای افزایش می یابد. ارزیابی شما چیست؟
هنوز مشخص نیست که آیا ترکیه می تواند پیروزی خود در سوریه را به یک مزیت منطقه ای تبدیل کند یا خیر. اما بعید است که کشورهای عربی با ترکیه مخالفت کنند. کشورهای عربی کلیدی مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی اولویت های داخلی دارند.
همچنین تفاوت قابل توجهی بین آنها و ترکیه وجود ندارد. برخی از آنها مانند قطر متحدان ترکیه هستند. در پایان، اگرچه رقابتی بین ترکیه و برخی کشورهای عربی وجود دارد، یک درگیری بزرگ بعید است.
* پس از بهار عربی (1390) نوعی رقابت بین ایران و محور مقاومت با جنبش اخوان (قطر و ترکیه) و جریان سلفی-غربی (عربستان سعودی و امارات و متحدان غربی آن) وجود داشت. . آیا می توان رقابت ترکیه و قطر با عربستان و امارات را احیا کرد؟
رقابت بین اخوان و سلفی ها هرگز اینقدر جدی نبوده است. هر دو گروه سنی هستند. بعید است که عربستان یا امارات به دلیل نگرانی های برادرانه خود با دولت سوریه وارد جنگ شوند.
همچنین دولت جدید سوریه و گروه تحریر الشام کاملاً غیر اخوانی هستند. تحریر الشام ریشه در القاعده، یک گروه تندرو سلفی-تکفیری دارد. بنابراین، من شک دارم که شاهد درگیری بین سلفی ها و اخوان باشیم. در عوض، حداقل دولت سوریه بر تبلیغات ضد ایرانی و شیعه و احتمالاً اقدامات تروریستی تمرکز خواهد کرد.
* آیا ممکن است در نتیجه رقابت های منطقه ای، رقابت ایران و ترکیه را در قفقاز جنوبی رصد کنیم؟
در واقع مدتی ایران رقابت در قفقاز را نه به خاطر قدرت های خاص ترکیه، بلکه به دلیل حمایت غرب از ترکیه از ترکیه شکست داد. در جمهوری آذربایجان، زبان ترکی دارای مزیت زبانی است.
علاوه بر این، ایران از میراث تاریخی، ادبی و موسیقایی فارسی خود استفاده نکرد و تنها به مذهب پرداخت. عامل اسرائیل هم مهم بود. روسیه نیز علیه ایران اقدام کرده است. ایران به دلیل ضعف اقتصادی و انزوای سیاسی، ابزار لازم برای رقابت با ترکیه در قفقاز را ندارد.
*با وجود تاکید ارمنستان بر لزوم حفظ حاکمیت ارضی خود در مسیرهای حمل و نقل و عدم تغییر مرزها، وزیر حمل و نقل ترکیه چند روز پیش گفت: ترکیه به مذاکرات با جمهوری آذربایجان در خصوص کریدور زنگزور ادامه می دهد. به نظر شما با توجه به شرایط فعلی ساخت این کریدور باید در دستور کار باکو و آنکارا قرار گیرد؟
اگر روسیه و ترکیه بر سر توسعه کریدور زنگزور به توافق برسند، ارمنستان قادر به جلوگیری از آن نخواهد بود. علاوه بر این، ممکن است انگیزه ای برای ارمنستان برای موافقت با توسعه آن وجود داشته باشد.
ایران نیز در موقعیتی نیست که از توسعه آن جلوگیری کند. اگر او دست به اقدام نظامی می زد، بهانه ای برای مداخله ترکیه و احتمالا اسرائیل و حتی قدرت های غربی می شد. محاسبات اشتباه گذشته و سیاست های نادرست گزینه های ایران را در قفقاز و در واقع در جاهای دیگر به شدت محدود کرده است.
* سقوط رژیم اسد موقعیت روسیه را در خاورمیانه تضعیف کرده است. با توجه به روند کنونی، روسیه چگونه می تواند موقعیت خود را در منطقه بازیابی کند؟
حتی قبل از سقوط بشار اسد، جنگ در اوکراین به شدت توانایی روسیه را برای بازی در تئاترهای دیگر، از جمله خاورمیانه، مختل کرد. روسیه از نظر اقتصادی و …
بنابراین بعید است که روسیه بتواند در آینده نزدیک خسارات خود را جبران کند. روسیه هم با حمایت از ترکیه به جای ایران اشتباه کرد. بالاخره اتفاقات چند سال و چند ماه اخیر نشان می دهد که ایران نمی تواند به کمک مسکو تکیه کند.
منبع : خبرگزاری tabnak