«تایتان»، روایت بینامتنی گذاره‌های بکت در آخرالزمان

یورنا عصر دیروز در آخرین روزهای اجرای عمومی نمایش معروف «تیتان» اثری رسا از بابک محمودزاده با حضور جمعی از منتقدان، کارشناسان تئاتر، عوامل نمایش و تعدادی از علاقه مندان میز نقد و بررسی این نمایش در تالار قشقایی تماشاخانه تهران برگزار شد.

سریال تایتان به تهیه کنندگی سجاد افشاریان بازیگر، کارگردان سینما و تئاتر ساخته می شود.

«تیتان» بازگویی رسمی و انتزاعی داستانی است که مفاهیم اکولوژیکی جامعه امروزی را با ارجاع به اساطیر یونان باستان بیان می کند. صحنه ها و پنل های سراسر تصویر این اثر حاکی از حضور جدی کارگردان در طول نمایش است. رضا بهکام فیلمنامه «تایتان» را نوشته است.

«تایتان» پیش از این در مراسم افتتاحیه مشترک تئاترشهر به نمایش درآمده و به عنوان بهترین اثر از سوی تماشاگران تا کنون در 19 شب نمایش به فروش رسیده و یکی از پرمخاطب ترین آثار است. تئاتر البلاد در این اثر مدیر پروژه روند تولید را تسهیل می کند.

در این نمایش بازیگرانی چون حسین کشفی اصل، ایمان میرهاشمی، محمد نیازی، اودین روشن، علی ایزدی سودشتی، طاها احمدی، ارفع احمدپور، سپیده سعیدی نیا، میلاد شریف، راضیه شریفی، میرا امیرنسب، محمدرضا محمدپور، نازنین طلوعی، حنیه حضور دارند. بهرامی، فاطمه محمدی، ملینا محمودزاده به ایفای نقش می پردازند.

«تیتان» از ایده تا اجرا
در ابتدای این جدول نقد و بررسی، رضا بهکام، سازنده «تیتان» درباره فیلمنامه این نمایش توضیح داد: ایده اصلی کار به آگوست 2018 برمی‌گردد. وقتی ایده اولیه توسط کارگردان، ساموئل ارائه شد، فوق‌العاده و وحشتناک بود. نمایشنامه بکت “آخرین دست” بر اساس رویاهای انسان برای هشدار درباره پایان جهان. پس از ده ها جلسه بحث و گفتگو، سپس به این نتیجه رسیدیم که متن نمایشنامه با استفاده از اساطیر یونان باستان به سمتی که می خواستیم کارگردانی شده است.

وی افزود: زمانی که تصمیم به نمایشنامه و مداخله در نمایشنامه «آخرین دست» ساموئل بکت گرفته شد، برای مشورت با محمد شرمشیر وارد گفتگو شدم. جالب بود بدانید که این نمایشنامه نویس با دست زدن به متن بکت بسیار مخالف بود، اما این شروع چالش خاصی برای من بود و تصمیم گرفتم این کار را انجام دهم.

بهکام با اشاره به اینکه متن سریال غول بیش از 12 بار بازنویسی شد و از ایده تا اجرا شاهد تغییرات بحث برانگیز بسیاری بود، تصریح کرد: جدای از توافق بر سر ایده های متفاوت من و کارگردان، هر کدام از ما دو نفر بودیم. در دنیاهای مختلف و در آخرین لحظه چالشی به نام نمایش 80 دقیقه ای از سوی مدیران صحنه داشتیم و باید 20 دقیقه از یک نمایش 100 دقیقه ای را کم می کردیم تا شاید به کمتر از 80 دقیقه برسیم. این تنها موضوعی بود که نمایش را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار داد. محتوا تهدید آمیز بود.

“تیتان”؛ بکت توسط نسل Z
بابک محمودزاده در پاسخ به این سوال که چرا نمایشنامه «آخرین دست» بکت نقطه آغازی برای خلق اثری جدید شد، گفت: به نظر من متن «آخرین دست» یکی از بهترین آثار ساموئل بکت و یکی از بهترین آثار نمایشی است. . در جهان کار می کند. شخصیت‌های بکت با ما زندگی می‌کنند، هر چقدر هم که شخصیت‌ها از نظر فرهنگی بیگانه باشند، اما در حوصله‌شان، مخاطب کاملاً با آنها همذات پنداری می‌کند.

کارگردان نمایش «تیتان» تصریح کرد: وجود فضای انتظار در آثار بکت و شخصیت های او که همگی در سوگ فلسفه کسالت هستند، به من این امکان را داد که آن را با اساطیر نمایشی یونان ترکیب کنم و اثری را خلق کنم که مورد توجه جوانان باشد. از نسل Z. دیده بان. .

به گفته کارگردان نمایش «تایتان»، نسل امروزی تماشاگران تئاتر که روحیه ماشینی دارند، اگر برایشان سورپرایز درست نکنید، پس از پایین آمدن پرده، فرصتی برای پرداخت به شما نمی دهند. بی رحمانه و ممکن است تا پایان اجرا صبور نباشد. کافی است برنامه ریزی و مهندسی دقیقی برای ذهن و روح مخاطب خود نداشته باشید، مسابقه را بد شکست خواهید داد و حتی ممکن است مورد توهین تماشاگران قرار بگیرید و یا با سالن خالی تا حد امکان مواجه شوید. . عواقب احتمالی اینکه در اجرای امروز «تایتان» صندلی خالی نمی بینید، نتیجه یک پروسه بسیار پر زحمت برای من و دیگر اعضای گروه نمایش تایتان است.

تضاد بکت و «تیتان» در پست مدرنیسم در خاورمیانه
محمدحسن خدایی، کارشناس و منتقد تئاتر در ابتدای سخنان خود با بیان اینکه اگر بخواهیم خوانش جدیدی از متن بکت داریم، خوانش ما باید در چارچوب آثار بکت باشد، گفت: «کلوسوس» محصول پست است -دنیای مدرن در خاورمیانه، اما بکت به شدت با این تفکر مخالف است.

وی با انتقاد از خالق اثر گفت: ارائه «تیتان» می توانست به جای «آخرین دست» از متن دیگری اقتباس شود که در این صورت تغییری حاصل نمی شد.
این منتقد تئاتر افزود: بنابراین سوالی که در ذهن ما وجود دارد این است که «آخرین دست» به نوعی با گذشته ما پیوند خورده است که آینده را پیش بینی می کند و در نهایت زمان حال به یکباره از بین می رود.

نویسنده کتاب غول در پاسخ به دیدگاه خدایی گفت: زمان حال را با وضوح و شفافیت کامل با اجزای زمان حال می بینیم. منظورم سکانس دوم و اول است که خانواده در نمایش زندگی می کنند که زمان حال ماست. تفاوت سبک زندگی شخصیت و شخصیت های اثر، گواه روشن و جلوه ای روشن از زندگی و زمانه تاریخ و جغرافیای اثر است.

خدایی در خصوص ویژگی های آثار ساموئل بکت نیز تاکید کرد: آثار بکت همیشه مینیمالیست هستند و صحنه ها و اکشن های فاخر را کاهش می دهند، اما از سوی دیگر در «تایتان» شاهد هجوم انواع شخصیت ها، درام و اتفاقات فرعی هستیم. درام و نوعی بمباران اطلاعاتی.

«تایتان» یک نمایش چند قسمتی است
سحر نصوتی دیگر منتقد حاضر در این نشست گفت: بیان و لحن برخی از قسمت های کار تا حدی کار را مختل کرد. اگر من کارگردان کار بودم، سعی می‌کردم در قالب یک اثر، اتفاقات را منسجم و منسجم کنم، به عبارتی بهتر است یک تجربه زندگی را در درام به نمایش بگذارم و آن را ببندیم و آن را کامل کنم به طوری که در زندگی نیمه تمام و ناتمامی که می خواهیم زندگی کنیم و بیان کنیم، تجربیات زیادی وجود دارد.

وی در ادامه به انتقاد از یکی از شخصیت های نمایش «تایتان» که مانند دلقک نقش راوی را در کار داشت، گفت: شخصیتی که گویندگی اثر را بر عهده داشت در اثر حضور نداشت. به نظر می رسد اجرای جشنواره به کار اضافه شده است. حجم عظیم اطلاعات به حدی است که با وجود اینکه دیالوگ ها و بیانیه ها بیان می شد، من متوجه وجود آنها نشدم.

ناسوتی با اشاره به موقعیت دراماتیکی که «تایتان» تجربه کرد، افزود: آنچه تیتان و بار دراماتیک آن را متمایز می‌کند، جغرافیای جدید و جدیدی از زندگی محسوب می‌شود و اتفاقی است که نباید از آن غافل شد.

رضا بهکام در پاسخ به این سوال گفت: ما آگاهانه این سوال متناقض را پرسیدیم.
وی ادامه داد: من این بهانه را در متن آورده ام که دنیا از بین می رود اما خانواده متولد می شود.

نویسنده نمایشنامه «غول» با اشاره به انتقاد ناسوتی به یکی از شخصیت های نمایش گفت: صحنه ای در متن داشتم که به دلیل حذف اجباری 20 دقیقه از نمایشنامه از نمایش حذف شد.

بهکام ادامه داد: برای اینکه این درام‌های کوچک متفاوت واقعی‌تر و ملموس‌تر شوند و ارائه را تعمیم دهیم، راوی را به‌عنوان تسهیل‌کننده و راوی داستان قرار می‌دهیم.

وی ادامه داد: این شخصیت که در واقع یکی از شخصیت های داستان است، یک شخصیت ترکیبی است و سوپاپ اطمینانی برای درک بهتر فلسفه کار پس از اجرای جشنواره و در آن به کار اضافه شد عملکرد کلی

تیتان و سندرم اشباع بیش از حد
نصوتی در پاسخ به اظهارات بهکام گفت: با اثری به نام سوپراشباع مواجه هستیم.

ناسوتی با اشاره به این موضوع که هر اثری نمی تواند همه مخاطبان را به طور کامل غنی کند، تاکید کرد: به احترام این اصل، از اجرای این اثر و یکی از مضامین بسیار جذاب اثر که عملا در ساختار آن نهفته است، بسیار خوشحالم. نمایش، موضوع محیطی نمایش “تیتان” است که توسط تئاترها جدی گرفته شده است.

بهکام تاکید کرد: مخاطب امروز ما باید حواسمان به مخاطب و ذائقه آن باشد، روحیه مکانیکی و کسالت، روایت های پینگ پنگ، بمباران اطلاعاتی و غیره دارد که همه بر اساس یک عمل حرکت می کنند و این از همین جا مشخص است. اقدامات مخاطب واکنش بعد از اجرا

روابط بینامتنی در شکل گیری ضد اتوپیا
پژمان دادخواه، دانشجوی دکتری فلسفه هنر در نمایش «غول» بر روابط بینامتنی تاکید کرد و گفت: تعدد بینامتنیات در اثر، ما را با بمباران اطلاعاتی مواجه می کند و طبیعی است که وارد داستان شویم. به نوعی از مفروضات و همچنین در ساختار با اثر، با فرمالیسم، فشار و حجم اطلاعاتی که نگاه را از آغاز تا عصر حاضر پنهان می کند، مواجه هستیم.

دبیر علمی سومین سمپوزیوم ملی روز جهانی گرافیک گفت: ترسیم ضد اتوپیایی که قرار است در این متن ظاهر شود، فارغ از شخصیت ها و چالش های رویداد، نوعی ملال است که در اثر ساموئل بکت وجود دارد. روایت خود، به وضوح در متن نشان داده شده است که این یک فرآیند کاملاً هنری است

شاکی با اشاره به مفاهیم ضمنی موجود در متن گفت: در اثر شاهد ارجاعات، حقایق و حتی لوازمی هستیم که لزوماً زائد نیستند و تنها به نوعی دور باطل مانند پدال دوچرخه سوار در نمایش تبدیل شده اند. شاید این انتقاد الینگ از فلسفه یا اگزیستانسیالیسم کافکا باشد.

خدایی این مقوله را مطرح کرد که ممکن است «تایتان» به دلیل نبود نظریه و فلسفه خاصی آسیب دیده باشد و گفت: این نکته که اثر متاثر از فناوری است و نمی توان این فناوری را به شکل تبدیل کرد، مضر است.

شاکی نیز به او پاسخ داد و گفت: به نظر من یک نویسنده یا هنرمند نباید لزوماً یک نظریه داشته باشد و مثلا بگوید من فلانی هستم نه چیز دیگری… گاهی مثل کارگردان و نویسنده سری “Titan” به جای ارائه یک نسخه، باید یک گزارش ارائه دهد.

این استاد دانشگاه هنری در پایان سخنان خود تایید کرد که می توان متن نمایش غول را به عنوان یک نمایشنامه پژوهشی ارائه و مورد بحث و بررسی قرار داد.

شکل نقطه عطف “تیتان”
بابک محمودزاده درباره شکل گیری فرم در نمایش نیز گفت: فرم کاملا در شرایط و مراجع نمایش شکل می گیرد. تولد که اشاره ای به کاشتن بذر امید در جامعه است، تماماً به شکل و ساختار اشاره دارد. مبهم بودن برخی صحنه ها و متفاوت بودن برداشت مخاطب، هدف و نقطه عطف نمایش «تایتان» است.
خدایی با انتقاد از نبود نمایش های خوب و سطح بالا در تئاتر کشور، تصریح کرد: متأسفانه مدت هاست که نتوانسته ایم نمایش های خوب پیدا کنیم. این سندروم تئاتر امروز ماست.

افسانه های ایلینگی
بابک پرهام، منتقد دیگری که در این نشست نقد و بررسی حضور داشت، در مخالفت با اظهارات مطرح شده گفت: وقتی با کار مواجه می شوم، می بینم که آیا چاره دیگری جز داشتن چنین ساختاری دارم، باید بگویم نه. اگر نمایش دیگری بود باز هم از چنین ساختاری پیروی می کردیم؟

وی افزود: به نظر می رسد تلاش شده در نمایش، دنیایی شفاف، یکپارچه و اثری واحد از سوی نویسنده و کارگردان ارائه شود و این کاملاً واضح و روشن است.
این منتقد تئاتر با تاکید بر پیوند و طنین زئوس در اثری که به جوکر تبدیل می شود، گفت: شاید گاهی به نظر برسد که اسطوره ها دچار دگرگونی شده اند. در حین اجرا مشاهده می شود که با توجه به حجم اطلاعات و تعداد قاب ها و پنل های نمایش، اجرا به دلیل فرم رسا و رسا به نوعی جلوی تماشاگران حرکت می کند و زمان در نظر گرفته شده برای این اجرا رو به اتمام است.

وی ادامه داد: این نمایش به عنوان یک نمایش حرفه ای کار خود را به خوبی انجام داد و تاثیرگذار است. ارائه ضعیف است زیرا سالن اجرا محدودیت هایی مانند مکان و زمان را اعمال می کند.

پرهام در ادامه صحبت های خود تاکید کرد: تصور می کنم زمان نمایش «تایتان» حدود دو ساعت است تا مخاطب با فضاسازی، اتمام، فضاسازی و شخصیت پردازی، به اجرای هوشمندانه و شیواتر «تایتان» دسترسی داشته باشد.

بیگمن دادخواه در پایان این جلسه نقد و بررسی اظهار داشت: روابط متنی همیشه کار را برای من جذاب و خواندنی می کند. این ارائه مملو از ارجاعات و درام های فرعی است که روابط بینامتنی اثر را پیچیده می کند و لایه های فرعی و پیچیدگی های متفاوتی را تشکیل می دهد.

لازم به ذکر است نمایش «تیتان» روزهای پایانی خود را در تئاتر شهر سپری می کند و بلافاصله در سالن دیگری به نمایش در می آید.
سیده آمنه افتخاری طراح صحنه و لباس این نمایش و رضا خضرایی طراح نور نمایش «تایتان» هستند. آهنگسازی و میکس صدا نیز توسط علی داودی و محمد صاحب الزمانی انجام شده است.
همچنین در این نمایش سرپرست گروه کارگردانی: مجید یاراحمدی، دستیار اول کارگردان: آتنا صیادی، تنظیم: شیوا شاه حسینی، دستیار کارگردان: شیوا شاه حسینی، پرنیا صادقی سه تار آرام، منشی صحنه: سه تار آرام، صدابردار: آتنا . شکارچی من تولید تیزر: حمیدرضا طاهر، اکشن: محمد حق، تصویربرداری: رضا جوادی، امیرحسین احسانی، گریم: فاطمه محمدی، امیرمحمدی، نادا میرزایی، مدیر تولید: سعید اردشری، روانشناس گروه: سیده آمنه افتخاری، مدیر بازرگانی : امیرعباس حیدری، روابط عمومی: مهاروه طالبی، مدیر صحنه: فرشید رادمان، دستیار صحنه: عرشیا خواجه، مدیر رسانه: محمد دانشور.

انتهای پیام/