بازگشت روحانی به قدرت / حسن روحانی در دولت پزشکیان پست می‌گیرد؟!

به گزارش اقتصاد الکترونیک به نقل از روزنامه فرهیختگان: بخشی از خاطرات حسن روحانی که در سال‌های اخیر بازتاب گسترده‌ای داشته، مربوط به خواب‌هایی است که در لحظات حساس سیاسی دیده است. روحانی از این رویاها نه تنها به عنوان یک روایت شخصی، بلکه گاهی به عنوان الهام بخشی برای تصمیمات خود یاد کرد. این جنبه از شخصیت او علاقه افکار عمومی و تحلیلگران سیاسی را برمی انگیزد. زیرا با تصویر رسمی، عقلانی و دیپلماتیک وی که در عرصه سیاست خارجی از خود به نمایش گذاشت، تناقض آشکاری وجود دارد.

روحانی پیشتر از رویایی صحبت کرده بود که به او در تصمیم گیری در مرحله حساس مذاکرات هسته ای کمک کرد. در حالی که از یک سیاستمدار واقع گرا انتظار می رود بر اساس تحلیل استراتژیک تصمیم گیری کند، این نوع روایت جنبه غیرمتعارف شخصیت او را آشکار می کند. این روایات به جای اینکه برای تثبیت وضعیت معنوی مورد استفاده قرار گیرند، نوعی ضعف محسوب می شوند. زیرا تصویری از دوگانگی بین منطق دیپلماتیک و تکیه بر الهامات عقلانی ارائه می دهد. این دوگانگی شاید بخشی از تلاش او برای برجسته کردن ابعاد انسانی شخصیتش باشد، اما برای بخشی از افکار عمومی که انتظار عقلانیت ناب از رهبران سیاسی دارند، تناقض عمیقی به نظر می رسد.

بال و پر روحانی برای اصلاحات و خاتمی مفید نبود
روحانی در سال‌های اخیر نیز کاهش چشمگیری در پایگاه اجتماعی خود داشته است. این کاهش محبوبیت به دلایل مختلفی از جمله عملکرد ضعیف اقتصادی دولت دوم وی، تورم بالا و عدم تحقق وعده های انتخاباتی رخ داد. در انتخابات گذشته، مسعود مازیکیان از جریان اصلاح طلب که یکی از حامیان اصلی روحانی بود، مرزهای مشخصی را با او ترسیم کرد. این فاصله نشان دهنده کاهش اعتماد سیاسی به روحانی در میان متحدان سابق وی است. علاوه بر این، نارضایتی عمومی از وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور در سال های پایانی دولت وی، پایگاه مردمی روحانی را به میزان قابل توجهی کاهش داد. بنابراین در حالی که روحانی مدعی است خاتمی را در خواب دیده است که خاتمی را زیر بال خود گرفته و او را بزرگ کرده است، در اواخر دوره ریاست جمهوری وی، چهره‌های اصلاح‌طلب رویکرد مرزبندی حداکثری را با دولت روحانی در پیش گرفتند تا دولت روحانی سقوط نکند. دور از چشم مردم و کاهش محبوبیت آن در بین مردم. در نتیجه روحانی نه تنها نتوانست جایگاه خود را در میان نخبگان و جریان های سیاسی حفظ کند، بلکه از حمایت مردمی نیز محروم شد. این وضعیت توانایی او را برای بازگشت به عرصه سیاسی به عنوان یک بازیگر تأثیرگذار با چالش جدی مواجه کرد.

روحانی برای ایفای نقش الهاشمی از دیگر رقبا عقب افتاده است
ارتباط نزدیک روحانی و هاشمی در سال های ابتدایی فعالیت سیاسی وی امتیاز بزرگی تلقی می شد، زیرا الهاشمی به عنوان یک شخصیت محوری در عرصه سیاست ایران نقش مهمی در معرفی روحانی و حمایت از وی داشت. اما پس از درگذشت هاشمی، روحانی نتوانست همان جایگاه را در ساختار سیاسی کشور بازتولید کند. در فضای سیاسی کنونی چهره هایی چون علی لاریجانی و محمدباقر قالیباف که توانسته اند تعاملات بهتری با جناح های مختلف سیاسی برقرار کنند گوی سبقت را از روحانی گرفته اند.

این افراد به دلیل توانمندی در میانجی گری بین جناح های مختلف و ایجاد ائتلاف های سیاسی از جایگاه قوی و تأثیرگذاری بیشتری در نظام برخوردارند. روحانی به دلیل مسیر افراطی خود در سال های پایانی ریاست جمهوری خود، توانایی ایجاد تعامل و اعتماد بین نیروهای مختلف سیاسی و نهادهای مختلف حکومتی را از دست داد. اگرچه وی با حضور در انتخابات مجلس خبرگان رهبری همچنان در تلاش برای تلطیف موضع و اقدام سیاسی منسجم بود، اما مورد توجه جناح های مختلف سیاسی قرار نگرفت.

روحانی نه تنها سعی دارد روایت خود از تاریخ را ارائه دهد، بلکه با انتشار خاطرات خود جایگاه خود را در فضای سیاسی بازتعریف کند. با این حال رقابت در فضای سیاسی کنونی چالش های زیادی را برای او به همراه دارد. روحانی برای بازگشت به فضای سیاسی نیازمند تغییراتی در استراتژی خود است. او باید بتواند با ترمیم روابط خود با جناح های مختلف و بازسازی پایگاه اجتماعی نقش موثری در معادلات سیاسی آینده داشته باشد. انتشار خاطرات روحانی و سایر اقدامات اخیر نشان از تلاش وی برای ماندن در فضای سیاسی دارد. اما علیرغم محدودیت هایی مانند افراط گرایی قبلی، کاهش پایگاه اجتماعی و رقابت با شخصیت های قدرتمند، بازگشت او به یک موقعیت تأثیرگذار آسان نخواهد بود. اگرچه روحانی یک چهره مهم در تاریخ سیاسی معاصر ایران است، اما باید راهی جدید برای تعریف نقش خود در آینده بیابد.