این، خانه یکی از بانوان حرمسرای ناصری است؛ قصه خیابان ولیعصر را اینجا بشنوید! – تابناک
این روزها نمایشگاهی متفاوت در خانه تاریخی مینایی در حال برگزاری است که در آن نه تنها با تاریخ خیابان ولیعصر، بلکه با محله باغ بهشت و ساکنان آن و اصالت این منطقه زیبای تهران آشنا خواهید شد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی تابناکتهران، بالاتر از میدان منیریه، کوچه لعنت کریمی، خانه تاریخی مینایی. این آدرس واضحتر از یک خانه قدیمی است که در میان شلوغی فروشگاههای لوازم ورزشی خودنمایی میکند.
این کوچه با عکس های یادگاری داخل موزه و همچنین سخنان نویسنده و منتقد کاوه فولادی نسب که شهر را توصیف می کند، چهره ای متفاوت پیدا کرده است.
این خانه ملک زنی به نام منیر سلطانه از حرمسرای نصرالدین شاه بود که سومین پسرش کامران میرزا را به دنیا آورد. زنی که به انجام کارهای خیر بسیار و داشتن پول بسیار معروف است. این خانه 466 متر مربع مساحت دارد و با الهام از معماری روسی اما آمیخته با معماری ایرانی ساخته شده است. سیمرغ یا طاووس بالای نمای کاخ، خانه شاه، پنجره های مشبک و شیشه های رنگی، اتاق های تابستانی و زمستانی، طاقچه های پنجره، آینه کاری و حوض باستانی، همگی خانه ای اصیل را نشان می دهند.
نمایشگاه این روزها با عنوان «خیابان به وسعت یک شهر» است.
با ورود به خانه و عبور از ورودی اول به اتاقی در سمت چپ می رسید که بر روی دیوارهای آن گاهشماری شکل گیری خیابان ولیعصر آمده است:
سال 1300: احداث ایستگاه راه آهن تهران، پل شاهزاده بهادر، کاخ مرمر، مؤسسه موسیقی کودکان، شیرخورشید الاحمر، ایران.
1310: میدان السیکه، هتل و خانه السیکه، پاساژ ابی، شیرینی ماهان، مسجد الفخریه، دانشگاه افسری، خانه استاد یحیی عدل.
1320: ساختمان های اداری راه آهن، چایخانه سنتی آذربایجان، باغ ساعی، سید مهدی آش، شیرینی فروشی لادین، موقوفات سید احمد صیباحی (لستر).
و…
این گاهشماری تا سال 1400 ادامه دارد، حالا نوبت شماست که به اتاق دوم بروید و تاریخ خیابان ولی عصر را از روی کتاب و نامه بخوانید. به عنوان مثال، عبدالله المصطفی در کتاب شرح انسان الزنگدانی مینویسد: «خیابانهای باستانی نه عرض داشتند و نه طول و عابر یا مسافری نداشتند که در آن درخت بکارند. احتمالاً اگر خیابانی مانند خیابان دروازه در دوشانتپه کالی) و امیریه نسبتاً پهن است، تا زمانی که به درختی نمی رسید، مرتب آبیاری نمی شد، و فرض کنید که صاحب زمین سخاوتمند بود و درختی کاشت، نجاران جوانی که برای راندن الاغ خود به چوب نیاز داشتند، یا بچه های سرکشی که می خواستند سوار شوند. یک اسب چوبی، نهالهایی را که کشاورزان کاشتهاند، رها نمیکند تا آنچه با توست رشد کند…»
اکنون ضمن بیان چنین شرایط پیچیده ای، بر روی همین دیوار، نام خیابان های مهم شهرهای مختلف ایران ذکر شده و اهمیت تاریخچه هر کدام توضیح داده شده است. به عنوان مثال در قزوین، خیابان سیبیه به عنوان اولین خیابان مدرن ایران در سال 1386 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید، این خیابان در دوران صفویه طراحی شد و اولین فضای شهری متفاوت برای تردد بود.
پس از خواندن تمام این جزئیات، نوبت به راهروی فرعی می رسد که در آن خیابان ولی عصر قرار دارد که مهم ترین بناها و بناهای آن بر روی زمین نقش بسته است و بالای هر کدام یکی از آنها وجود دارد از مناطق معروف خیابان ولی عصر. هر گوشی را که برمی دارید داستان آن خیابان و منطقه گفته می شود. به عنوان مثال: راه آهن، منیریه، میدان ونک، پارک وی، تجریش و غیره.
با قدم زدن در خانه هزارتوی مینایی، به تدریج به بخش جدیدی خواهید رسید که در آن باغ بهشت در نمایش دوره جدید خانه مینایی ارائه شده است. باغ بهشت به همان اندازه که این روزها زیبا و باشکوه است، در این نمایشگاه نیز باشکوه توصیف شده است: از لحظه ای که نگهبانان کاخ همایونی، در روزهای سرد اواخر شهریور ماه، از خانه خدا به شمیران آمدند. خلافت و در مقابل باغ بهشت با لباس رسمی در دو ردیف ایستاده است. چرا چون محمدشاه قاجار چند روز پیش در ششم شوال 1264 هجری قمری در کاخ ناتمام محمدیه در 200 قدمی شمال غربی پارک فردوسی درگذشت و اکنون همه منتظر حضور ولیعهد او در اینجا هستند.
در اتاق کنار کارگردان کشت کوچی، این فرنگی قرمز زیبا در باغ بهشت از کتاب «مردان عصر ناصری» نقل شده است: «در آن زمان گوجه فرنگی در ایران شناخته شده نبود و از آن برای غذا استفاده نمی کردند. پدرم در آن سالرااو در سالهای 1300-1303 قمری در اروپا زندگی می کرد و مقداری دانه سبزی گوجه فرنگی فرستاد و در نامه خود دستور داد که در کاشت و تکثیر آن اقدام کنند.
اتاق بعدی در مورد اتفاقاتی که در بهشت رخ داده صحبت می کند. چه کسانی در آنجا زندگی می کردند، چه کسانی باغ ها را خریدند، چه کسانی آنها را بهبود بخشیدند، و حتی چه کسانی باعث زوال آنها شدند.
در طبقه آخر مهمان خانه این کاخ با همان مبلمان قدیمی دیده می شود. با ورود به اتاق صدایی پخش می شود و داستان این عمارت و نحوه خرید آن توسط آقای مینایی را می شنوید.
سپس نوبت به گرفتن عکس از چنارهای خیابان ولیعصر می رسد که حتی در کادر نیز شگفت انگیز به نظر می رسند.
و سپس اتاق پر از داستان ساکنان باستانی و مردم پارک پارادایس. تیم برگزارکننده این نمایشگاه به سراغ ساکنان باستانی رفتند و از آنها در مورد داستان های اینجا پرسیدند، عکس های قدیمی آنها را گرفتند و نقشه ذهنی آنها را از این منطقه ترسیم کردند. به عنوان مثال: آقای محمد جواد قادری، خانم عباس سالور و… و البته آقای ایرج افشار به عنوان محقق و محقق معاصر نیز بخشی از عمر خود را در باغ بهشت گذرانده و خاطرات ایشان نیز درج شده است. .
خانه مینایی را خانه موزه والی عصر نیز می نامند که مدیریت آن بر عهده وحید قاسمی است. روز افتتاحیه در اینجا درباره اهمیت روایتگری در این موزه گفت: موزه خیابان ولی عصر (عج) از زمان افتتاح در 27 مهر 1377 به عنوان یک مرکز فرهنگی هنری، پنج دوره روایتگری را برعهده دارد و در هر روایت ابعاد مختلفی را به خود اختصاص داده است. خیابان مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین برخی مناطق ثابت و برخی مناطق متغیر وجود دارد که در هر دوره تغییر می کنند. این روایتها تا سال آینده نیز ادامه خواهد داشت و هدفشان روایت داستانهایی است که میتواند برای آینده خیابان ولیعصر مؤثر باشد.
همچنین میتوانید از این خانه موزه در خیابان ولیعصر (خانه تاریخی مینای) بالاتر از میدان منیره و کوچه تاینت کریمی دیدن کنید و به دنیایی قصه گوش کنید و طولانیترین خیابان تهران را متفاوت از همیشه بشناسید.