از ممنوعیت‌ تا برگزاری پرشور هالوین در مدارس لاکچری – یورنا

به گزارش «یورنا» به نقل از یورنا، «هالووین» یک جشن سنتی مسیحی و غربی است که به مدت سه شبانه‌روز ادامه دارد و در شب 31 اکتبر (9 آبان) برگزار می‌شود. در این شب مردم معمولا لباس های عجیب و غریب یا ماسک های ترسناک با چهره های نقاشی شده می پوشند. این جشن توسط مهاجران ایرلندی و اسکاتلندی در قرن نوزدهم در آمریکا گسترش یافت و در آنجا رونق گرفت.

شاید بتوان فضای مجازی را یکی از عوامل گسترش این عادت غربی در کشورهای خاورمیانه از جمله ایران دانست. افرادی که با عکس ها و پست های فیسبوک و پس از مدتی در اینستاگرام و به تقلید از غربی ها چنین مهمانی را تحسین می کردند، اصطلاح هالووین را به رویدادهای تقویم معرفی کردند که باید رعایت شود. اما آنچه این روزها بیش از گذشته اهمیت پیدا کرده است، ترویج جشن هالووین به رده سنی کودکان است، درست مانند جشن گرفتن سنت های ایرانی مانند نوروز. بچه ها در اوج آموزش پذیری و تأثیرگذاری هستند و اصلاً معلوم نیست که چرا باید علاوه بر آداب و رسوم فرهنگ ایرانی، از آداب و رسوم جشنواره های غربی نیز آگاه باشند و خانواده ها با آنها مشکلی نداشته باشند. این موضوع

انتقادات «هالووین» متوجه کدام بخش است؟

در این زمینه محمد رحیمی، جامعه شناس و استاد دانشگاه می گوید: وی با اشاره به اینکه انتقاد از این پدیده اجتماعی و فرهنگی دو جنبه دارد، خاطرنشان کرد: یکی از آنها فعالانی را هدف قرار می دهد که جشن هالووین را برگزار می کنند و عکس ها و فیلم های خود را در شبکه های اجتماعی منتشر می کنند. از سوی دیگر انتقادها متوجه دولت و سیاستگذاران فرهنگی است، زیرا باید اولاً به آسیب های این پدیده توجه کنند و ثانیاً سنت های ملی و محلی را ترویج دهند. قطعا نقد و شفاف سازی در این زمینه می تواند در افزایش آگاهی مردم از ابعاد پنهان این پدیده و عدم تعادل آن و همچنین در اصلاح سیاست های فرهنگی موثر باشد.

در دهکده جهانی نمی توان در مقابل تغییرات ایستادگی کرد، اما…

وی افزود: موضوعی که باید به آن توجه کنیم این است که گسترش فضای مجازی باعث شده مردم جهان با فرهنگ کشورهای مختلف آشنایی نسبی داشته باشند. جشن هالووین به دلیل محبوبیت بین المللی بسیار در بسیاری از کشورها نیز شناخته شده است. جهان به سمت دهکده جهانی پیش می رود و در این روستا پدیده های اجتماعی و فرهنگی به سرعت در حال حرکت هستند. ما نمی‌توانیم در مقابل این دهکده جهانی بایستیم، اما می‌توانیم جنبه‌های مثبت فرهنگی را که با جنبه‌های فرهنگی ما همخوانی دارد، بگیریم و جنبه‌های منفی را رد کنیم.

هر چه غرب زیباتر باشد؟

وی با تاکید بر اینکه کاملا واضح است که تبلیغات رسانه ای برای جشن هالووین در مقایسه با انتقادات و بیماری هایی که پیرامون این پدیده اجتماعی وجود دارد بسیار گسترده تر و گسترده تر است، گفت: در روز بزرگداشت هالووین عکس و فیلم برای بسیاری از کاربران ایرانی ظاهر شد. در شبکه های اجتماعی مجازی، شیوع ویروس و مبارزه برای کسب بیشترین تعداد لایک و بازدید، به نوعی رقابت تبدیل می شود. گاهی کاربران هیچ شناختی از این فرهنگ و پیشینه اجتماعی و تاریخی آن ندارند و صرفاً برای دیده شدن و نشان دادن فرهنگ و سبک زندگی خود احساس می کنند هر چه غربی تر باشند، ظرافت بیشتری پیدا می کنند. در این بین هرچه رسانه های محلی قدرتمندتر شوند و به جامعه شناسان و آسیب شناسان اجتماعی مراجعه کنیم، در افزایش آگاهی و کاهش پیامدهای منفی آن به موفقیت بیشتری دست خواهیم یافت.

آیا دولت نقش خود را به درستی انجام داد؟

این پژوهشگر اجتماعی با اشاره به اینکه نحوه برخورد دولت با این پدیده در کدر بودن یا رنگ آمیزی آن در سطح جامعه نقش اساسی دارد، گفت: هر چقدر هم که دولت نسبت به جشن های ملی و محلی بی تفاوت باشد و برنامه ای از سوی دولت وجود نداشته باشد. نهادهای اجتماعی و فرهنگی در صورت عدم ارائه این جشن ها، جشن هایی مانند هالووین جایگزین جشن های ملی می شود و به بیگانگی فرهنگی دامن می زند. از سوی دیگر، هرچه بتوانیم جشنواره های ملی و محلی را با جذابیت بیشتر احیا کنیم و با شکوه تر جشن بگیریم، می توانیم فرهنگ غنی خود را حفظ کنیم و با نفوذ فرهنگ بیگانه که با فرهنگ ملی همخوانی ندارد مقابله کنیم. از سوی دیگر کارشناسان حوزه های اجتماعی و فرهنگی معتقدند که از طریق رسانه ها می توانند در سطح وسیع و بدون محدودیت زمانی و مکانی به مخاطبان خود دسترسی پیدا کنند و جشنواره های باستانی و عناصر فرهنگی بومی را در مقابل جشنواره های خارجی برجسته کنند.

ضعف حافظه تاریخی و جستجوی هویت گمشده

وی در پاسخ به این سوال که چرا جشن‌های غربی مانند هالووین در ایران جدی‌تر از سایر کشورهای همسایه است؟ وی توضیح داد: به نظر من یکی از مهم ترین عوامل تعیین کننده در این روند، زوال و فرسایش شدید سرمایه فرهنگی جامعه ایران است. اگر به برگزارکنندگان چنین جشن هایی توجه کنیم، متوجه می شویم که برخی از این افراد سرمایه فرهنگی بسیار کمی دارند. یعنی کمتر مطالعه می کنند و حافظه تاریخی شان ضعیف است، به گونه ای که شخصیت ها، رویدادها و جریان های تاریخی جامعه خود را نمی شناسند. جامعه ای با حافظه تاریخی ضعیف هویت خود را در فرهنگ های دیگر جستجو می کند و با فرهنگ خود بیگانه می شود. در چند سال گذشته که گوشی های هوشمند و شبکه های اجتماعی وارد زندگی مردم شد، بخش زیادی از وقت مردم به ویژه جوانان صرف صفحات مجازی مفید و بی فایده می شد. در این فضا مردم هالووین را فرصت خوبی برای معرفی و نمایش خود می دانند.

رحیمی در پایان تاکید کرد: آنچه باید به آن توجه کنیم این است که در فرهنگی زندگی می کنیم که قدمت زیادی دارد اما نگاه عده ای به فرهنگ غربی است که گاهی ربطی به فرهنگ ما ندارد. بنابراین اعتقاد بر این است که هر چه به فرهنگ غربی نزدیکتر باشد، پیچیده تر و شیک تر است و هر چه از فرهنگ غربی دورتر و به فرهنگ اصیل ایرانی نزدیکتر باشد، متحجرتر و عقب مانده تر است. برگزاری جشن هالووین در مهدکودک ها و مدارس مجلل و غیرانتفاعی، پذیرایی از خانواده های عالی و پرکردن صفحات مجازی با تصاویر این جشن ها نشان دهنده خلاء هویت است. خلائی که در نتیجه یک روند اجتماعی ضعیف به وجود می آید، خانواده، نظام آموزشی، رسانه ها و نهادهای فرهنگی نقش برجسته ای در پرکردن این خلأ دارند.