آخرین وضعیت ناامیدکننده یوزپلنگ آسیایی – یورنا
از سال 2010، 4 دسامبر (14 آذر) به عنوان روز جهانی یوزپلنگ نامگذاری شده است. هر سال، این روز خاص به عنوان یادآور زیبایی خیره کننده و منحصر به فرد این گربه بزرگ و همچنین نیاز فوری به تلاش های حفاظتی جشن گرفته می شود.
به گزارش یورنا به نقل از ایسنا؛ گونه یوز دو زیرگونه اصلی دارد. زیرگونه آسیایی و زیرگونه آفریقایی. وضعیت یوزپلنگ آسیایی به حدی است که این گونه جانوری در حال حاضر در کشورهای همسایه ایران به طور کامل منقرض شده است و جمعیت آن در سه استان یزد، خراسان جنوبی، کرمان و سمنان است استان های یزد، خراسان جنوبی و کرمان اهمیتی ندارند. در لیست قرمز اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار دارد.
به گفته حمید الزهرابی – معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست – بر اساس آخرین آمار به دست آمده، هفت سمور بالغ و 10 سمور جوان شناسایی شده است. الفرض و الفقه دو مرد بالغ هستند. از یخ های ماده بالغ، «حیفا» بدون توله، «مهشید» چهار توله و «هلیا»، «هرب» و «تلخاب» هر کدام دو توله دارند.
تخریب زیستگاه یکی از عوامل موثر بر انقراض گونه هایی مانند یوزپلنگ است که اشکال مختلفی دارد. جاده سازی، معدن، چرای بی رویه و تغییر کاربری زمین به طور قابل توجهی به زیستگاه های حیات وحش آسیب می رساند و منجر به تکه تکه شدن و انزوا زیستگاه می شود به گونه ای که گونه ها در زیستگاه اسیر می شوند و در نتیجه جفت گیری و یافتن طعمه با مشکل مواجه می شوند.
یوزپلنگ آسیایی حال بدی دارد
شتر، گاو و سگ گله نیز به معضلی برای یوزپلنگ آسیایی تبدیل شده است. به گفته حسن اکبری – معاون سابق محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست – یکی از تهدیدات جدی یوزپلنگ آسیایی در مجموعه ذخیره گاه توران وجود تعداد زیادی دام و شتر است. گاو و شتر در بسیاری از نقاط این مجموعه تردد می کنند. آنها با گلههای چوپان و تعداد زیادی سگ همراه هستند، اما یوزپلنگها بهویژه تولهها در برابر حضور سگها بسیار آسیبپذیر هستند، به طوری که اغلب مجبور به ترک زیستگاه برای رفتن به مکانهای امن یا در صورت ماندن میشوند. . در آن مکان به آنها آسیب می رسد
خشکسالی همچنین باعث کمبود غذا برای گونه های گیاهخوار شد. با کاهش تعداد علفخواران، تعداد گوشتخواران آسیب می بیند، زیرا گیاهخواران طعمه گوشتخواران هستند. با کاهش تعداد طعمه ها، گوشتخواران منطقه زندگی خود را ترک می کنند و برای شکار دام به مناطق مسکونی نزدیک می شوند، در نتیجه درگیری بین انسان و دام به وجود می آید و انسان ها ممکن است برای کاهش درگیری به استفاده از سموم و تله ها روی آورند. در نتیجه حیوانات می میرند.
از سوی دیگر، حدود 50 درصد مرگ و میر گوشتخواران مربوط به تصادفات جاده ای در حاشیه مناطق حفاظت شده است، زیرا حیوانات مجبور به ترک زیستگاه و تصادف می شوند.
سازمان حفاظت محیط زیست در سال های گذشته اقداماتی را برای حفاظت از یاز انجام داده است. این سازمان در دولت چهاردهم برنامه هایی در این زمینه دارد اما به گفته شینا انصاری – رئیس سازمان حفاظت محیط زیست – برنامه حفاظت از یوزپلنگ نیازمند بازنگری در درس های گذشته و ایجاد ساختار پژوهشی و اجرایی منسجم و همدلانه است.
الزهرابی در این زمینه می گوید: تلاش می کنیم این برنامه ها را به روز، تکمیل و اجرا کنیم. به منظور اطمینان از اعتبار و صحت این برنامه ریزی، کارگروهی متشکل از کارشناسان خارج از سازمان حفاظت محیط زیست را فعال می کنیم تا بتوانند با کارشناسان داخل سازمان همکاری کرده و به طور مشترک این طرح ها را بررسی و در حین اجرای آن نظارت داشته باشند و در صورتی که این ساختار اداری در حال حاضر در سطح ستاد طراحی شده است.
وی ادامه می دهد: با فراخوانی کارشناسان داخلی را انتخاب می کنیم. ما قصد داریم پس از تشکیل این کارشناسان از کارشناسان بین المللی دعوت کنیم و در صورت نیاز نظر آنها را جویا شویم.
به گفته معاون محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست، تمام طرح هایی که در گذشته طراحی شده بود را ادامه می دهیم. اولویت ما در این دوره مانند گذشته حفاظت از زیستگاه های طبیعی، ایمن سازی زیستگاه ها و ارتقای کیفیت و مطلوبیت زیستگاه ها است و در این راستا برنامه های افزایش ایمنی و حفاظت از مناطق، تقویت نیروهای حفاظت محیط زیست، استفاده از حفاظت امکانات و تجهیزات، از تجهیزات حفاظتی مدرن ما استفاده کنید و مشارکت مردم را در حفاظت YAZ جلب کنید که بخش بزرگی از فعالیت های ما را شامل می شود.
یوزپلنگ آسیایی حال بدی دارد
یکی از تهدیدات یوزپلنگ آسیایی تصادفات جاده ای است که بیشتر در جاده عباس آباد – میامی رخ داده است. اقداماتی از سال های قبل برای ایمن سازی این مسیر برای پلنگ ها آغاز شده بود و این اقدامات در دولت چهاردهم نیز ادامه یافت. انصاری در دیدار با فرزانه صدیق مالفگرد – وزیر راه و شهرسازی – حصارکشی مسیر جاده عباس آباد – میامی را که با دستور مناسب وزیر منابع مالی تامین شده است، پیگیری کرد و به زودی عملیات اجرایی آن آغاز می شود. .
به گفته الانصاری، روشنایی این کریدور نیز به پایان رسیده و کاهش سرعت خودروها در جاده عباس آباد که به مدت یک سال اجرا شده بود، با تمدید توافقنامه و حداکثر سرعت به طور دائم ادامه خواهد داشت. برای خودروهای مجاز در این منطقه 90 کیلومتر تعیین می شود.
وی حفاظت از یوزپلنگ ایرانی را نیازمند منابع مالی می داند به همین دلیل با صندوق ملی محیط زیست هماهنگی کرد تا برای یوزپلنگ حساب ویژه ای ایجاد شود و سایر منابع مالی در این حساب ذخیره شود تا بتواند از حمایت های مالی بین المللی و داخلی برخوردار شود. با برنامه های پیش بینی شده برای حفاظت از یاز تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست صرف شود.
به گفته رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، این کار فرصتی را برای مردم به ویژه بخش خصوصی در قالب پروژه های مسئولیت اجتماعی فراهم می کند تا به حفاظت از گوزن که اکنون به یک مطالبه ملی تبدیل شده است کمک کنند.
یوزپلنگ آسیایی حال بدی دارد
پرورش یوزپلنگ در اسارت یکی از برنامه های سازمان حفاظت محیط زیست طی سال های گذشته بوده است. این سازمان در دولت چهاردهم بهره برداری از سایت پرورش خانواده خارتوران را در دستور کار خود قرار داد و علاوه بر آن اقداماتی را در جهت ارتقای کیفیت امکانات و تجهیزات آن انجام داد.
به گفته الزهرابی، فضای کافی برای پریدن یوزها به محل قبلی وجود نداشت و برنامه ای برای مسلح کردن یوزها وجود نداشت. در این پروژه با امکاناتی مانند چیتران و ایجاد فضای لازم برای دویدن، شرایط طبیعی تری را برای زندگی گاوها فراهم می کنیم. در واقع همان پروژه است و تکمیل و بهبود خواهد یافت.
سازمان حفاظت محیط زیست برای دستیابی به دو هدف از ذخایر نیمه طبیعی استفاده خواهد کرد. یکی از آنها لقاح بازویی و معرفی نسل یوز به طبیعت در صورت موفقیت در پرورش یوزپلنگ در اسارت است، زیرا توله های آنها نیاز به مکانی برای سازگاری تدریجی دارند. ضمناً برای تغذیه سمورها و افزایش مطلوبیت زیستگاه، افزایش تعداد طعمه ضروری است، بنابراین یکی از وظایف ذخایر نیمه طبیعی این است که مراکز پرورش طعمه خواهیم داشت.
باید گفت؛ با توجه به اینکه کمتر از 20 یوزپلنگ آسیایی در حیات وحش باقی مانده است، همکاری برای حفاظت از این گونه گرانبها بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد.